Raja News, një faqe interneti që transmeton në Iran, diskutoi rreth natyrës së HTS (Tahrir al-Sham) në kontekstin e zhvillimeve të fundit në Siri dhe reflektimeve të rënies së administratës së Asadit ndaj Hezbollahut me ekspertin e Azisë Perëndimore, Ali Riza Majidi.

Raja News, një faqe interneti që transmeton në Iran, diskutoi rreth natyrës së HTS në kontekstin e zhvillimeve të fundit në Siri dhe reflektimeve të rënies së administratës së Asadit ndaj Hezbollahut me ekspertin e Azisë Perëndimore, Ali Riza Majidi. Ne ofrojmë përkthimin e një pjese të intervistës:

Raja News: Duke marrë parasysh prejardhjen e komandantëve kryesorë të Tahrir al-Sham dhe anëtarësimin e tyre të mëparshëm në ISIS, a mund të konsiderohet ky grup i barabartë me ISIS-in? Cilat janë ndryshimet midis Tahrir al-Sham dhe grupeve të tjera të ngjashme terroriste?

Ali Riza Majidi: Jo, ata janë vërtet të ndryshëm. Dallimet teorike kanë lindur mes tyre që nga shtatori i vitit 2013, kur Al-Nusra refuzoi t'i bashkohej ISIS-it. Këto dallime nuk ishin thjesht për shkak të konfliktit të interesave. Në të njëjtën kohë, ishte zhvilluar një literaturë gjithëpërfshirëse për marrëdhëniet e këtyre grupeve me grupet e tjera nën titujt "fıkhu'l-muktaziyyat" (fikhu i domosdoshmërisë) dhe "fikhu'l-evleviyyat" (fikhu i përparësive). Kishte dallime teorike mes tyre edhe përpara se al-Baghdadi të shpallte kalifatin. Përtëritja e tij diskursive u bë shumë më e dukshme kur al-Nusra më pas evoluoi në Fatah al-Sham dhe figura të tilla si Abu Maria al-Qahtani, i cili kritikoi sheikët kryesorë xhihadistë selefistë si Abu Muhamed al-Maqdisi dhe të tjerë, u ngritën brenda organizatës.

Pas Al-Nusra dhe Fatah al-Sham, një numër sheikësh, mentaliteti i të cilëve ishte i ngjashëm me al-Kaedën dhe besnik ndaj xhihadizmit salafi, u shkëputën prej tyre. Më vonë, Tahrir al-Sham e ndoqi këtë rrugë të bidatit shumë më seriozisht dhe me guxim. Tahrir al-Sham është një grup që synon të zbatojë Sheriatin, por rruga e tij është thelbësisht e ndryshme nga xhihadizmi selef. Ata gjithashtu arrestuan dhe burgosën shumë tekfirë në Idlib. Të gjithë këta ishin shokët e Golanit të djeshëm. Abu Malik al-Tali ishte një nga shokët më të afërt të Golanit dhe një opsion për të zëvendësuar komandantin ushtarak të Tahrir al-Sham. Po kështu, ai e burgosi ​​Ebu Abdulaziz Ashda dhe të tjerë si ai. Këto dallime nuk ishin për shkak të një lufte për pushtet, Golani burgosi ​​xhihadistët e huaj ashtu siç ishte në rrugën e transformimit. Ky dallim duhet pranuar. Këtë nuk e them duke pasur parasysh disa interesa sepse kanë ardhur në pushtet. Këto i them sepse dua që ju t'i njihni saktë ata.

A mendoni se Tahrir al-Sham do të largohet nga qasjet që ka adoptuar në të kaluarën pas ardhjes në pushtet dhe formimit të një qeverie, apo do t'i kthehet politikave të vjetra ekstremiste?

Tahrir al-Sham ka ndryshuar lëkurën që nga ardhja në pushtet në Idlib. Tani e tutje këtë rrugë do ta vazhdojnë edhe më seriozisht, sepse pushteti është i rëndësishëm për ta. Këta janë njerëz llogaritës, inteligjentë dhe kanë përvojën e ISIS-it para syve. Tahrir al-Sham aktualisht po punon në detaje për t'u hequr nga lista e grupeve terroriste. Kjo është arsyeja se pse ata pranuan shumë lëshime diskursive në këmbim të heqjes nga lista terroriste. Sigurisht, atmosfera e ISIS-it nuk do të dominojë administratën e tyre. Megjithatë, më duhet të shtoj se kjo nuk do të thotë krijimi i një qeverie demokratike laike, por një lëvizje islame që do të vendosë ligje me Sheriatin si burimin kryesor të legjislacionit. Pozicionet dhe diskurset e kësaj lëvizjeje nuk do të jenë të ashpra. Pra, nëse bëjmë një krahasim relativ, mendoj se kjo lëvizje mund të jetë më e moderuar se edhe grupet si Talibanët dhe Hamasi.

A do të ndikojnë ndryshimet politike në Siri dhe rënia e qeverisë së Bashar Asadit që të bllokohen korridori i rezistencës dhe rrugët mbështetëse të Iranit për në Liban? Cila është analiza juaj rreth kësaj çështjeje?

90 për qind e kufirit Siri - Liban është malor. Sigurisht që do të ketë disa dëme, por kjo rrugë nuk do të mbyllet. Fuqia e Hezbollahut lind nga struktura e tij e brendshme dhe rrjeti i furnizimit të tij logjistik është i vetë-mjaftueshëm. Në Amerikën Jugore Latine, Argjentina dhe Brazili arrestuan disa njerëz për lidhjet e tyre të dyshuara me Hezbollahun. Kjo gjë tregon se rrjeti i Hezbollahut fillon prej andej dhe shtrihet në Azinë Lindore. Ky nuk është një rrjet i bazuar vetëm tek emigrantët libanezë. Bëhet fjalë për një rrjet logjistik jashtëzakonisht të fortë të përbërë nga kombësi të ndryshme, megjithëse libanezët janë një pjesë e rëndësishme e këtij rrjeti. Ky rrjet kryesisht arrinte në Siri dhe prej andej hyri jozyrtarisht në territorin libanez për t'u përdorur nga Hezbollahu. Ata morën mbështetje nga qeveria kur mbërritën në Siri, por tani kjo mbështetje ka marrë fund. Hezbollahu nuk ka më mjete dhe mbështetje ligjore në Siri; por rruga e kontaktit është ende e qëndrueshme. Si përmbledhje, kufijtë e Sirisë dhe Libanit, veçanërisht rajoni malor, ofrojnë mundësi transporti. Kjo rrugë nuk do të ndërpritet, megjithëse do të jetë më e kufizuar dhe më e vështirë për t'u qasur për shkak të mungesës së mbështetjes nga qeveria.