Unë kam shkruar lidhur me Iranin për më shumë se njëzet vjet. Duke udhëtuar në Iran në vitin 2005, unë identifikova "faktet themelore" për këtë vend dhe i bashkova këto fakte në librin tim të quajtur Hedef Iran (Destinacioni Iran), si dhe zbulova se si u përdor bashkëpunimi SHBA - Izrael për të justifikuar një ofensivë ushtarake që synonte përmbysjen e qeverisë teokratike të Iranit. Pas këtij libri, në vitin 2018, unë botova një libër tjetër të quajtur Dealbreaker, i cili e sjell këtë përpjekje amerikano - izraelite në ditët e sotme.

Në një fjalim që mbajta në Shkollën e Marrëdhënieve Ndërkombëtare të Universitetit të Kolumbias në nëntor të vitit 2006, unë theksova se SHBA-ja nuk do ta braktisë kurrë “mikun e mirë” Izraelin, derisa ne ta bëjmë këtë. Pyeta se çfarë mund të shkaktojë një veprim të tillë? Unë deklarova se Izraeli është një komb i dehur nga arroganca dhe fuqia dhe se nëse Shtetet e Bashkuara nuk gjejnë një mënyrë për të hequr çelësat nga ndezja e autobusit me të cilin Izraeli po shkon drejt humnerës, ne nuk do të marrim pjesë në udhëtimin vetëvrasës të Izraelit, si delet që hidhen nga një humnerë njëra pas tjetrës.

Një vit më pas, në 2007, gjatë një fjalimi në Komitetin Amerikan Hebre, vura në dukje se kritikat e mia ndaj Izraelit (për të cilat shumë nga dëgjuesit reaguan ashpër) buronin nga një shqetësim për të ardhmen e Izraelit. Theksova faktin se kalova më shumë se një dekadë duke mbrojtur Izraelin nga raketat irakiane, si gjatë mandatit tim në Stuhinë e Shkretëtirës, ​​ku luajta një rol në fushatën kundër raketave SCUD, ashtu edhe si inspektor armësh i Kombeve të Bashkuara, ku punova me inteligjencën izraelite për të siguruar që raketat SCUD të Irakut të eliminoheshin.

"Gjëja e fundit që dua të shoh," i thashë turmës, "është një skenar në të cilin raketat iraniane zbresin në territorin izraelit. Por nëse Izraeli nuk ndryshon rrotën e vet, ky do të jetë rezultati i pashmangshëm i një politike të drejtuar nga arroganca dhe jo nga sensi i përbashkët".

Natën e 13-14 prillit 2024, shqetësimet e mia u shfaqën drejtpërdrejt para një audience ndërkombëtare - raketat iraniane po binin mbi Izraelin dhe Izraeli nuk mund të bënte asgjë për t'i ndaluar ato.

Ashtu si pak më shumë se 33 vjet më parë, kur raketat irakiane SCUD anashkaluan sistemet e mbrojtjes raketore Patriot të SHBA-së dhe Izraelit dhe goditën Izraelin dhjetëra herë gjatë një muaji e gjysmë, raketat iraniane të integruara në një plan sulmi të krijuar për të mposhtur sistemet izraelite të mbrojtjes raketore, goditën pa rezerva objektivat e përcaktuara brenda Izraelit.

Megjithëse sistemi i ashtuquajtur "Iron Dome" ka një sistem gjithëpërfshirës të integruar të mbrojtjes raketore të përbërë nga bateritë e raketave Patriot të prodhuara nga SHBA, interceptorët e raketave Arrow dhe David's Sling, avionë amerikanë, britanikë dhe izraelitë, si dhe sisteme të mbrojtjes raketore kundër anijeve amerikane dhe franceze, më shumë se një duzinë raketash iraniane goditën aeroportet dhe objektet e mbrojtjes ajrore të Izraelit të mbrojtura shumë.

Sulmi raketor i Iranit ndaj Izraelit nuk ndodhi në mënyrë të rastësishme, por u realizua në hakmarrje për sulmin e 1 prillit në ndërtesën e konsullatës iraniane në Damask, kryeqytetin e Sirisë, i cili shkaktoi vrasjen e disa komandantëve të lartë ushtarakë iranianë. Edhe pse Izraeli ka kryer sulme kundër personelit iranian brenda Sirisë në të kaluarën, sulmi i 1 prillit ndryshonte jo vetëm për faktin se vrau personel shumë të lartë iranian, por goditi edhe konsullatën iraniane, e cila është ligjërisht territor iranian.

Sipas Iranit, sulmi ndaj konsullatës ishte një vijë e kuqe që, pa hakmarrje, do të shkatërronte çdo nocion parandalimi dhe do të hapte derën për veprime edhe më të pacipa ushtarake nga Izraeli, duke përfshirë sulmet e drejtpërdrejta ndaj Iranit. Por ajo që peshon më shumë se hakmarrja është një rrjet kompleks objektivash të politikave të ndërthurura që një sulm hakmarrës kuptimplotë iranian kundër Izraelit ka të ngjarë ta bënte të diskutueshme nëse do të rezultonte një konflikt në shkallë të gjerë midis Izraelit dhe Iranit.

Para së gjithash, Irani po ndjek një politikë strategjike të bazuar në largimin nga Evropa dhe SHBA-ja dhe në fokusimin në Rusi, Kinë dhe pjesën tokësore euroaziatike. Ky ndryshim buron nga zhgënjimi i Iranit me politikën e sanksioneve ekonomike të udhëhequr nga SHBA-ja dhe paaftësia dhe/ose ngurrimi kolektiv i Perëndimit për të gjetur një mënyrë për të larguar këto sanksione. Dështimi i marrëveshjes bërthamore të Iranit (Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit, ose JCPOA) për të prodhuar llojin e mundësive ekonomike të premtuara gjatë nënshkrimit të saj ka qenë forca kryesore shtytëse e lëvizjes së Iranit drejt lindjes. Në vend të kësaj, Irani iu bashkua Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait (SCO) dhe forumit BRICS dhe i drejtoi energjitë e tij diplomatike drejt sigurimit të integrimit të plotë dhe efikas të Iranit në të dy grupet.

Një luftë e përgjithshme me Izraelin do t'i dëmtonte këto përpjekje.

Së dyti, jo më pak i rëndësishëm në ekuacionin e përgjithshëm gjeopolitik për Iranin është konflikti i vazhdueshëm në Gaza. Kjo është një ngjarje e cila ndryshon rregullat e lojës në të cilën Izraeli përballet me një disfatë strategjike nga aleatët e tij rajonalë, duke përfshirë Hamasin dhe Boshtin e Rezistencës të udhëhequr nga Irani. Çështja e krijimit të një shteti palestinez po trajtohet për herë të parë nga një audiencë globale. Këtë rast e lehtëson edhe më shumë fakti se qeveria izraelite e Benjamin Netanyahut, e cila përbëhet nga një koalicion politik që kundërshton fuqimisht konceptin e një shteti palestinez, është në rrezik kolapsi si rezultat i drejtpërdrejtë i sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023 dhe pasojave pasuese të paaftësisë së Izraelit për të mposhtur Hamasin ushtarakisht ose politikisht. Në të njëjtën mënyrë, Izraeli po pengohet nga veprimet e Hezbollahut, i cili kontrollon Izraelin përgjatë kufirit të tij verior me Libanin si dhe nga veprimet e aktorëve joshtetërorë, të tillë si milicitë irakiane pro-iraniane dhe husilerët në Jemen, të cilët sulmojnë drejtpërdrejt Izraelin dhe, si në rastin e husilerëve, bllokojnë indirekt linjat kritike detare të komunikimit të cilat rezultojnë me mbytjen e ekonomisë izraelite.

Megjithatë, ishte Izraeli ai që i shkaktoi vetes dëmin më të madh, duke kryer një politikë hakmarrjeje që përbënte gjenocid ndaj popullatës civile në Gaza. Veprimet e Izraelit në Gaza janë një manifestim i gjallë i arrogancës dhe politikave të orientuara drejt pushtetit për të cilat paralajmërova në vitet 2006 - 2007. Në atë kohë, pata thënë se Shtetet e Bashkuara nuk do të ishin të gatshme të ishin pasagjere në autobusin e politikave të Izraelit që do të na tërhiqte në humnerën e një lufte të pafitueshme me Iranin.

Izraeli ka humbur mbështetjen e pjesës më të madhe të botës për shkak të sjelljes së tij kriminale kundër civilëve palestinezë në Gaza dhe i ka vendosur Shtetet e Bashkuara në një pozicion ku reputacioni i tyre tashmë i njollosur do të dëmtohet në mënyrë të pariparueshme në një periudhë kur bota po kalon nga një epokë e singularitetit të dominuar nga Amerika në multipolaritetin e drejtuar nga BRICS dhe në një periudhë kur Shtetet e Bashkuara duhet të kenë sa më shumë ndikim në të ashtuquajturin “jug global”.

Shtetet e Bashkuara u përpoqën - pa sukses - të hiqnin çelësat nga ndezja e autobusit vetëvrasës të Netanjahut. Qeveria e Presidentit Joe Biden e cila ka mbetur përballë hezitimit ekstrem të qeverisë izraelite për të ndryshuar politikën e Hamasit dhe Gazës, ka filluar të distancohet nga politikat e Netanjahut dhe ka informuar Izraelin se do të ketë pasoja për refuzimin e ndryshimit të veprimeve të saj në Gaza në mënyrë që të marrë parasysh shqetësimet e SHBA-së.

Çdo hakmarrje e Iranit kundër Izraelit do të duhet të lundrojë në këto ujëra shumë komplekse të politikës dhe në njërën anë, do t'i mundësonte Iranit të imponojë një qëndrim të zbatueshëm parandalues, të dizajnuar për të parandaluar sulmet e ardhshme izraelite, dhe në anën tjetër, të siguroj që as objektivat e tij të politikës në lidhje me një bosht gjeopolitik drejt lindjes dhe as ngritja e kauzës së shtetësisë palestineze në skenën globale nuk do të prishen.

Duket se sulmi i Iranit ndaj Izraelit ka qenë një manovër e suksesshme në këta shkëmbinj politikë të rëndë. Ai e bëri këtë, para së gjithash, duke i mbajtur Shtetet e Bashkuara jashtë luftës. Po, Shtetet e Bashkuara morën pjesë në mbrojtjen e Izraelit dhe ndihmuan në rrëzimin e shumë dronëve dhe raketave iraniane. Ky angazhim ishte në dobi të Iranit sepse përforcoi faktin se nuk kishte asnjë kombinim të aftësive të mbrojtjes raketore që mund të parandalonte raketat iraniane të godasin objektivat e tyre të përcaktuara.

Objektivat e goditura nga Irani -  dy bazat ajrore në shkretëtirën Negev nga ku u ngritën avionët e përdorur në sulmin ndaj konsullatës iraniane më 1 prill dhe disa pozicione të mbrojtjes ajrore izraelite - lidheshin drejtpërdrejt me pikat ku Irani u përpoq të zbulonte shtrirjen dhe shkallën e politikës së saj parandaluese. E para është se veprimet e Iranit justifikoheshin sipas nenit 51 të Kartës së OKB-së – Irani u hakmor ndaj objektivave në Izrael të cilat lidhen drejtpërdrejt me sulmin e Izraelit ndaj Iranit – dhe e dyta është se pozicionet e mbrojtjes ajrore izraelite janë të cenueshme ndaj sulmit iranian. Efekti i kombinuar i këtyre dy faktorëve është se i gjithë Izraeli është i prekshëm nga goditja nga Irani në çdo kohë dhe nuk ka asgjë që Izraeli ose aleatët e tij mund të bëjnë për të ndaluar një sulm të tillë.

Ky mesazh po dërgohet jo vetëm në korridoret e pushtetit në Tel Aviv, por në të njëjtën kohë, gjeti jehonë edhe në Washington D.C,  ku politikëbërësit amerikanë janë të shqetësuar se nëse SHBA vepron me Izraelin për të marrë pjesë ose për të lehtësuar hakmarrjen e Izraelit, ata përballen me realitetin e pakëndshëm se instalimet ushtarake amerikane në Lindjen e Mesme do të jenë subjekt i sulmeve iraniane, të cilat Shtetet e Bashkuara do të jenë të pafuqishme për t'i ndalur.

Kjo është arsyeja pse iranianët janë kaq të përkushtuar për t'i mbajtur Shtetet e Bashkuara jashtë konfliktit dhe janë kaq të etur për të siguruar që administrata e Biden të kuptojë se si Irani ashtu edhe Izraeli nuk do të marrin pjesë në asnjë sulm hakmarrës izraelit kundër Iranit nga Shtetet e Bashkuara.

"Raketat e Prillit" përfaqësojnë një ndryshim detar në gjeopolitikën e Lindjes së Mesme: vendosjen e parandalimit të Iranit që prek si Izraelin ashtu edhe Shtetet e Bashkuara. Ndërsa emocionet janë të larta në Tel Aviv, veçanërisht në mesin e konservatorëve më radikalë të qeverisë izraelite, dhe kërcënimi i hakmarrjes izraelite kundër Iranit nuk mund të injorohet plotësisht, e vërteta është se qëllimi kryesor politik i kryeministrit izraelit Benjamin Netanjahu për më shumë se 30 vjet, për të tërhequr Shtetet e Bashkuara në një luftë me Iranin, u bë mat nga Irani.

Për më tepër, Irani e arriti këtë pa ndërprerë boshtin e tij strategjik drejt lindjes dhe pa minuar kauzën e shtetësisë palestineze. "Operacioni Premtimi i Vërtetë", emër i dhënë nga Irani për sulmin hakmarrës kundër Izraelit, do të mbetet në histori si një nga fitoret më të rëndësishme ushtarake në historinë moderne iraniane, duke pasur parasysh se lufta është një zgjatim i politikës me mjete të tjera. Aftësia e Iranit për të krijuar një qëndrim të besueshëm parandalues ​​pa ndërprerë qëllimet dhe objektivat e tij bazë të politikës është vetë përkufizimi i fitores.