Teoricieni i famshëm rus i luftës, Evgeny Messner (1891-1974), i cili ishte një nga të parët që theksoi se lufta "ndërshtetërore", e cila quhet luftë konvencionale ose tradicionale, do të zëvendësohet me forma të reja lufte, u shpreh se: “Në luftërat e kaluara, konsiderohej i rëndësishëm pushtimi i tokave, ndërsa në luftërat e ardhshme do të jetë i rëndësishëm pushtimi i shpirtrave të njerëzve në vendin e synuar.” Fjalët e Messner-it i referohen luftës psikologjike dhe informatike, të cilat janë komponentë të rëndësishëm të "Luftës Hibride".

Megjithëse konceptin e luftës hibride për herë të parë e përdori William Nemeth[2]  në 2002, thuhet se ky koncept ka fituar popullaritet pas studimit të Frank Hoffman “21. Konflikti në shekullin 21: Ngritja e luftërave hibride”[3], të publikuar në vitin 2007. Lufta hibride i referohet përdorimit fleksibël të formave të ndryshme të luftës si lufta ushtarake, ekonomike dhe psikologjike, duke marrë parasysh kushtet ciklike. Krahas kësaj, lufta hibride përfshin drejtimin e aktorëve, të cilët kanë dallime dhe kundërshtime në shumë aspekte, drejt objektivit armik, dhe në të njëjtën kohë ka një diversitet metodologjik që mbulon metodat civile, ushtarake, legale dhe ilegale. Ajo përfshin gjithashtu shumëllojshmërinë instrumentale që përfshin pajisjet ushtarake, teknologjike dhe kibernetike.

Lufta hibride mund të bëjë që çdo element që do të rrethojë, dobësojë dhe rrëzojë armikun të bëhet aktor në luftë, duke mos përjashtuar asnjë mjet, metodë apo aktor. Në këtë aspekt, të gjitha llojet e elementeve civile dhe sociale që duken se nuk kanë lidhje me luftën, mund të bëhen një komponent i luftës hibride: organizata kriminale, organizata joqeveritare, organizata terroriste, institucione akademike, artistë, gazetarë, fenomene të mediave sociale dhe influencues…Për ta përmbledhur, kjo formë e re e luftës ka një karakter të shumëfishtë dhe të përzier (ose kompleks). Megjithatë, qëllimi i tij është i thjeshtë dhe i qartë: të destabilizojë vendin e synuar, të vendosë dominimin mbi atë vend dhe nëse është e mundur, ta shkatërrojë atë. Kompleksiteti i luftës hibride shpesh bën që vëmendja të devijojë nga ky qëllim i thjeshtë dhe të mos kuptohet apo keqkuptohet ajo që po ndodh.

Lufta Hibride: Shtypja e të Gjitha Tasteve me "Kujdes Selektiv"

Është e rëndësishme që ne të kuptojmë karakteristikat e luftës hibride ku strukturat që janë të ndryshme ose kontradiktore në aspektin etnik, gjinor, fetar, sektor dhe ideologjik mund të sillen në të njëjtën skenë në përputhje me qëllimin e luftës. Me fjalë të tjera, në luftërat hibride, strukturat që duket se janë shumë larg njëra-tjetrës, mund të motivohen drejt të njëjtit objektiv. Për shembull, aktorët dhe mbështetësit e protestave që filluan me vdekjen e Mehsa Emini më 16 shtator në Iran kanë një shumëllojshmëri të mahnitshme: Ju mund të shihni në të njëjtin front marksistët dhe liberalët, konservatorët dhe ateistët, ISIS dhe LGBT, sauditët dhe izraelitët. Për të mos përmendur përkrahësit e ndarjes etnike. Pa dyshim, nuk është e mundur të organizohen kaq shumë grupe të ndryshme së bashku drejt të njëjtit qëllim me një argument të vetëm. Shtabi koordinues i luftës hibride i shtyp të gjithë butonat, por nuk e bën këtë rastësisht; përdor dhe, nëse është e nevojshme, prodhon materiale propagandistike specifike për identitetin/ideologjinë/qëllimin e secilit grup me “vëmendje selektive”. Atyre me ndjeshmëri etnike u jepet arsyeja etnike, atyre me ndjeshmëri sektare u jepet arsyeja sektare dhe atyre me ndjeshmëri laike u jepet arsyeja laike. Megjithatë, duke qenë se arsyet nuk flasin asgjë për qëllimet, këto arsye të dhëna në duart e kundërshtarëve janë edhe arsyet konfliktuale për hapin e radhës. Megjithatë, grupet, përqendrimi i të cilëve është i drejtuar kah e tashmja ose nuk mendojnë për të ardhmen ose këtë herë fillojnë të përplasen me njëri-tjetrin për të zbatuar atë që mendojnë.

Propaganda e kryer në luftën hibride kërkon pasqyrimin e ngjarjeve në terren me "vëmendje selektive". Ky është një rregull i detyrueshëm për t'i "pushtuar shpirtin" opinionit publik kombëtar dhe ndërkombëtar. Pavarësisht nga ngjarjet në Iran, aparati i propagandës në botë është strukturuar në favor të SHBA-së dhe Perëndimit. Mediat sociale, të cilat janë në qendër të luftërave hibride, janë një shembull i qartë i kësaj. Për shembull, Twitter e ka etiketuar madje llogarinë personale të koordinatorit të lajmeve të Sputnik të Turqisë si "media të lidhura me shtetin rus".[4] Kjo praktikë mund të shihet si një shembull i paraqitjes që në të vërtetë funksionon në shkallë globale. Ndërsa përdoruesit mund të ndajnë lajmet e Zërit të Amerikës, DW dhe BBC sikur të jenë burime lajmesh "të paanshme", ata marrin paralajmërime me etiketat "media të lidhura me shtetin kinez" dhe "media e lidhur me shtetin iranian", dhe “kërcënohen” nga algoritmet e Twitter: "Ju jeni duke bërë diçka të rrezikshme!”. Prandaj, përdoruesit janë të shqetësuar dhe të detyruar ndaj postimeve një drejtimshe. Shembulli i etiketës është i rëndësishëm për ne për të parë se algoritmet e inteligjencës artificiale mund të kodohen me "vëmendje selektive". Sigurisht, "etiketimi i llogarisë personale" në shembullin që dhashë është një shembull që do të donim ta shihnim. Ju gjithashtu mund të merrni parasysh se ka etiketa që ne nuk duam t'i shohim. Për më tepër, aplikacionet e mediave sociale bëjnë "fenotipizimin ideologjik", se si një person mund të qëndrojë dhe të reagojë në cilën ngjarje në të ardhmen; Mund të parashikojë se cilat rajone në një vend mund të mobilizohen për cilat çështje. Me fjalë të tjera, mund të vizatohet një hartë dixhitale e linjave të gabimeve ideologjike dhe intelektuale.

Mehsa Emini: Personi më i Famshëm në Historinë e Twitter

Ka shembuj të mrekullueshëm të "vëmendjes selektive" për të cilën flasim në luftën hibride kundër Iranit. Në të vërtetë, si mund të dalë në ballë të botës një ngjarje që mund të gjejë vend vetëm në faqen e tretë të gazetave si çështje gjyqësore në shumë vende; Ajo ka qenë temë e mijëra lajmeve dhe emisioneve televizive. Megjithatë, a e di dikush emrin e njërës prej 48 grave me ngjyrë të vrarë nga policia amerikane vetëm në vitin 2015?[5]

Ne nuk numërojmë as prindërit e vrarë në Palestinë. Nuk presim që arrestimi i fëmijëve palestinezë dhe vrasja e prindërve të tyre të jetë në axhendën botërore. Megjithatë, kjo vëmendje selektive mbizotëron në organizatat ndërkombëtare si Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH); Është e nevojshme të dihet se shëndeti i palestinezëve është injoruar. Richard Horton, kryeredaktor i revistës mjekësore The Lancet kohët e fundit shkroi se OBSH ka fshirë palestinezët nga Statistikat Botërore të Shëndetit 2022. Edhe pse Palestina është anëtare e Rajonit të Mesdheut Lindor të OBSH-së, OBSH po fshin informacionin shëndetësor të rreth 5.5 milionë njerëzve në Bregun Perëndimor, Jerusalemin Lindor dhe Gaza! Horton e lidhi qëndrimin e OBSH-së me gjenocidin e Izraelit.[6] Një artikull tjetër në The Lancet, i shkruar nga shtatë persona, deklaroi se qëndrimi i OBSH-së nënkupton injorimin e ekzistencës së Palestinës.[7] Fshirja e të dhënave palestineze nga OBSH nuk ishte gjë tjetër veçse një përpjekje e Izraelit për të mbuluar shkatërrimin dhe krimet e kryera në Palestinë.

A ka lëshuar zë ky qëndrim i OBSH-së në botë? Përveç zërit, kush dhe sa njerëz janë të njoftuar për këtë?

Megjithatë, Mehsa Emini u bë personi më i famshëm në rrjetet sociale brenda pak ditësh pasi u njoftua për vdekjen e saj.

Për shembull, revista Time shkroi se kishte "80 milionë" postime nën hashtagun #Mahsa_Amini dhe ekuivalentin e saj në persisht.[8] U deklarua se numri i postimeve të bëra nën hashtagun Mehsa Emini ishte një rekord në historinë e twitter-it, dhe mori rreth 10 herë më shumë etiketime se hashtag-ët më të njohur.[9] Megjithatë, disa studime tregojnë se u krijuan shumë llogari të rreme për të mbështetur protestat në Iran.[10]

Një studim i publikuar së fundmi jep informata për përmasat e luftës psikologjike bazuar në gënjeshtrën se “Mehsa Emini u vra”. Sipas hulumtimit të publikuar nga Tehran Times më 17 tetor, 5 media kanë bërë gjithsej 17,312 lajme të rreme për rastin Mehsa Emini brenda 25 ditëve. Në hulumtim shihet se BBC Persian zë vendin e parë me gjithsej 58% lajme të rreme (numri total i lajmeve 5343, numri i lajmeve të rreme: 3101). Gjatë kësaj periudhe, për Iranin bëheshin lajme të rreme mesatarisht çdo dy minuta.[11]

Interesat gjeopolitike dhe vlera politike e gjakut

Disa javë më parë, Joseph Borrell Fontelles, Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, në një fjalim, e krahasoi Evropën me një kopsht dhe pjesën tjetër të botës me një "xhungël". [12] Padyshim që gjaku i “primitiveve” që jetojnë në xhungël nuk ka të njëjtën vlerë me ata që jetojnë në qytetërimin e kopshteve.

Alptekin Dursunoğlu bëri një krahasim të mrekullueshëm duke e ilustruar këtë në faqen Near East News. I pyetur se: “Çfarë e bën iranianen 20 herë më të rëndësishme se gruan palestineze?”, Dursunoglu shkroi: “Deri në momentin e shkrimit të këtij artikulli, kur kërkoni emrin e Mehsa Eminit në anglisht si 'Mahsa Amini', do të gjeni 22 milion e 400 mijë rezultate në Google; ndërsa kur kërkoni për Ebu Akile duke shkruar 'Shireen Abu Akleh' në anglisht, do të gjeni 1 milion 230 mijë rezultate. Shirin Abu Akile u vra në maj 2022; ndërsa, Mehsa Emini vdiq muajin e kaluar. Ajo që e bën një vajzë të zakonshme iraniane 20 herë më të përfolur se një reportere nga një perandori mediatike është vlera e saj e përdorimit vetëm për qëllime gjeopolitike.”[13]

Vlera e gjakut të derdhur ndryshon sipas interesave gjeopolitike. Ajo që e bën gjakun të vlefshëm nuk është fakti se ai është gjak “turko-kurd, shiit-suni, femër-mashkull, fëmijë-rritur”; por fakti se a i ushqen gjaku juaj interesat e Perëndimit.

A ka dëgjuar dikush për Artin Saraydaran, për shembull? A keni dëgjuar ndonjëherë për emrin e tij?

Artini është një djalë 5 vjeç. Artini ishte me prindërit e tij kur një sulmues hyri në faltoren e Shah Çerag më 26 tetor, duke i drejtuar të gjithëve armën. Para syve të Artinit iu vranë nëna, babai dhe vëllai. Artini ka shpëtuar i plagosur.

Kjo ngjarje mbart të gjitha detajet e llojit të narrativës që perëndimorët kërkojnë për të filluar një revolucion dhe për të mobilizuar komunitetin ndërkombëtar. Por as emri i Artinit dhe as i prindërve të tij nuk janë në rrjetet sociale. Sepse Artin nuk e mbështet narrativën e Iranit të udhëhequr nga SHBA dhe sionistët. Vëmendja selektive përcakton vlerën politike të gjakut duke e peshuar atë në shkallën e interesave gjeopolitike. Ja pse rrjeteve sociale që caktojnë 80 milionë “mention” bazuar në gënjeshtrën se Mehsa Emini u “vra”, nuk i intereson as Artin dhe as 15 personat që u vranë në Şah Çerag.

Përfundimi

Armiqësia e SHBA-së dhe miqve të saj ndaj Iranit nuk ka nisur as pas Revolucionit Islamik të vitit 1979 dhe as nuk është e kufizuar në Iran. SHBA dhe miqtë e saj janë armiqësore ndaj çdo vendi dhe shoqërie që nuk vepron në përputhje me interesat e tyre. Pajisjet propagandistike me në qendër SHBA-në dhe sionizmin dërgohen në pjesë të ndryshme të botës si mjete të kësaj armiqësie.

Shkrimtari i Washington Post (WP) Carl Bernstein (i cili është një fitues i çmimit Pulitzer) zbuloi se më shumë se 400 gazetarë amerikanë punuan për CIA-n pasi u pensionuan nga WP në vitin 1977.[14] Bernstein deklaron se CIA ka madje një kontratë me New York Times (NYT). Sipas kësaj kontrate, CIA do të mund të “huazojë” gazetarë nga NYT kur të ketë nevojë. Bernstein thotë se gazetarët ofrojnë një shumëllojshmëri të gjerë shërbimesh të fshehta, nga mbledhja e thjeshtë e inteligjencës deri te ndërmjetësimi me spiunët. Më e rëndësishmja, ai deklaron se ka agjentë të CIA-s me kohë të plotë që paraqiten si gazetarë jashtë vendit. Bernstein thotë se gazetarët janë një nga mjetet "më efikase" të mbledhjes së inteligjencës.

Sigurisht që propaganda e bërë nga SHBA-ja nga këta gazetarë dhe media është e bazuar në sloganin “liri”. Liria është justifikimi më i dobishëm për të gjitha pushtimet dhe masakrat e saj. Në fakt, Joe Biden tha në një fjalim të fushatës ku mori pjesë në Kaliforni, "Mos u shqetësoni, ne do ta çlirojmë Iranin!"[15]

Në të njëjtën ditë, në Iran ishte Dita Botërore kundër Imperializmit. Përgjigja për Biden erdhi nga presidenti iranian Ibrahim Reisi, i cili mbajti një fjalim para popullit të mbledhur në sheshe:

“Irani u çlirua 43 vjet më parë dhe ne jemi të vendosur të mos biem më në robërinë tuaj.”[16]

Fusnotat

[1] Shakbazov, I. (2018). Koncepti i Rusisë për Luftën Hibride, Tema e Masterit, Instituti i Shkencave Sociale të Universitetit të Ankarasë, Departamenti i Marrëdhënieve Ndërkombëtare.

[2] Yilmaz, S. (2020). Karakteri në Ndryshim i Luftës në Shekullin e 21-të: Luftërat Hibride në Kontekstin e Lindjes së Mesme, Tema e Doktoraturës, Instituti i Shkencave të Sigurisë së Akademia e Policisë, Departamenti i Sigurisë Ndërkombëtare, Ankara.

[3] https://www.potomacinstitute.org/images/stories/publications/potomac_hybridwar_0108.pdf

[4] https://www.evrensel.net/haber/456106/twitter-gazetecileri-rusya-devletine-bagli-medya-diyerek-etiketledi

[5] https://www.nytimes.com/2020/09/24/us/breonna-taylor-grand-jury-black-women.html

[6] https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(22)01010-8/fulltext

[7]https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(22)01055-8/fulltext

[8] https://time.com/6216024/iran-protests-islamic-republic-response/

[9] https://www.iranintl.com/en/202209239501

[10] https://edition.cnn.com/2022/10/05/middleeast/social-media-disinformation-mime-intl/index.html

[11] https://www.tehrantimes.com/news/477503/One-lie-against-Iran-every-two-minutes

[12] https://www.cnnturk.com/video/dunya/borrellden-tepki-ceken-kiyaslama

[13] https://ydh.com.tr/YD580_dunyanin-butun-lumpenlerini-birlestirme-sanati.html

[14] https://www.carlbernstein.com/the-cia-and-the-media-rolling-stone-10-20-1977

[15] https://www.reuters.com/world/biden-vows-free-iran-west-coast-campaign-speech-2022-11-04/

[16] https://www.iha.com.tr/haber-iran-cumhurbaskani-reisiden-bidena-cevap-esaretinize-dusmeyecegiz-1117304/

# VEPRAT E TJERA TË SHKRIMTARIT

Makbul Yalanlar (Gënjeshtra të pranueshme)

Mehsa Emini Vakası ve Kadın Hakları Söylemi (Rasti Mehsa Emini dhe Diskursi mbi të Drejtat e Grave)

Kendine Şahitlik ve Öz Muhasebe (Vetë-Dëshmia dhe Kontabiliteti Paraprak)

CHP'nin İstanbul Sözleşmesi Sevdası Nereden Geliyor? (Nga vjen dashuria e CHP-së për marrëveshjen e Stambollit?)

Korkunun Politik Kullanımı ve Seçici Savaş Karşıtlığı (Përdorimi politik i frikës dhe kundërshtimi selektiv i luftës)

Yazarın Tüm Makaleleri (Të gjithë artikujt e autorit).