Vetë Imām Būkhārīu bën të ditur në mënyrë të qartë se ai nuk i ka marrë të tëra ḥadithet e vërteta në veprën e tij. Domethënënë këtëgjendje Imām Būkhārīu ka marrë në veprën e tij vetëm 1/25 e ḥaditheve të vërteta që i kamësuar përmendësh.Prakëtoḥadithe të vërteta të cilat Imām Būkhārīu nuk i ka përcjellurnë veprën e tijjanë të pranishme në burime të tjera.

Prezantuesi: Me emrin dhe ndihmëne Allāhut, Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit. Përshëndetja dhe paqja qofshin mbi tënderuarin Muḥammed Muṣtafain (p.q.m.t.) të dërguarin besnik të Allāhut (f.m.t.), familjen e tij të dëlirë dhe bashkëkohësit e tij të përgjedhur.

Ndjekësit tanë të nderuar iu përshëndesim me ndjenjat më të bukura. Paqja, mëshira dhe begatia e Allāhut (k.m.t.) qofshin mbi ndjekësit tanë të çmuar. Ja ku jemi përsëri përpara jush me programin tonë të ri me titull: “Utruhetu’l-Mehdeuijjeti” (Shfaqja e Imām Mehdīut). Po vazhdon çështja:“Dyshimi i mosgjendjes së ḥaditheve me Imām Mehdīun (p.m.t.) në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Ne kemi arritur në pjesën e tretë. Ne e përshëndesim të ftuarin tonë të çmuar Zotëri Ajetullāh Sejjid Kemāl Ḥajdārinnë emrin tuaj ndjekësit tanë. Mirëseerdhët Zotëri Ajetullāh Sejjid KemālḤajdāri!Imzot a është e mundur që të na bëni paraqitjen e përmbledhjes së programit të kaluar?!

I ftuari: Edhe mbi ju qoftë paqja! Mirë se ju gjeta. Kërkoj mbrojtje nga Allāhu (l.m.t.) i Cili dëgjon dhe di gjithçka, prej shejtanit të mallkuar dhe e nis programin me ndihmën e Allāhut, Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit. Përshëndetja dhe paqja qofshin mbi të nderuarin Muḥammed Muṣtafain (p.q.m.t.) dhe mbi familjen e tij të pastër!

Në dy programet e shkuara ne u munduam që të shqyrtonim këtë dyshim: “Disa njerëz citojnë se ḥadithet që kanë të bëjnë me Imām Mehdīun (p.m.t.) dhe me këtë çështje nuk ceken në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut dhe në atë me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Muslimi” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Muslimit) e Imām Muslimit. Kështu që ḥadithet që shtjellojnë çështjene Imām Mehdīut të Pritur (p.m.t.), nuk janë përcjelljet të cilat mund të merren si mbështetje dhe nuk mund t’u kushtohet rëndësi. Nëse këto ḥadithe do të ishin të fuqishme dhe të vërteta nuk ka dyshim se do të zinin vend në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut dhe në atë me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Muslimi” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Muslimit) e Imām Muslimit.

Ata nuk kanë këtë mendim dhe pretendojnë këtë vetëm në këtë çështje, domethënëvetëm në çështjen e Imām Mehdīut (p.m.t.). Ata drejtojnë të njëjtin arsyetim dhe në çështjet e tjera. Kjo është arsyeja që disa njerëz që thonë se janë nxënës të diturisë dhe dalin në ekranet e stacioneve televizive, kur duan që të shtrojnë një dëshmi kundër nesh na thonë: “Tregonani ḥadithet që kalojnë në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut dhe në atë me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Muslimi” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Muslimit) e Imām Muslimit. Sikur përveç këtyre dy burimeve nuk ka asnjë lloj ḥadithi apo burimi të vërtetë. Ata sillen sikur mbarë ḥadithet e vërteta zënë vend vetëm në këto dy burime. Unë dua që të bëj me shenjë se ky mendim dhe pretendim nuk është një pretendim i Shkollës së Bashkëkohësve. Ndjekësit tanë të nderuar pohojmë se këta njerëz orvaten që të krijojnë një përshtypje të tillë: “Një çështje që quhet e rëndësishme në mendimin e fesë ose në shtyllat e fesë, ose një besim atëherë patjetër duhet që të kalojë në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit) dhe veçanërisht në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut. Nëse nuk përmendet në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit) kjo do të thotë se ose është “bāṭil” (i kotë), ose është “meudūa” (i shpikur) ose “ḍaīf” (i dobët). Kjo është një çështje dytësore ose një hollësi së cilës nuk i duhet kushtuar shumë rëndësi. Në dy programet e mëparshme ne folëm në kornizën e këtij dyshimi.

Ndjekësit tanë të nderuar ne kemi përcaktuar se çështja duhet të studiohet në dy etapa me qëllim që t’u jepet përgjigjje këtij dyshimi. Në etapën e parë është hetimi i çështjes se a është apo nuk është i vërtetë pretendimi se nuk mund të merret si mbështetje asnjë përcjellje e cila nuk ceket në në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Kurse në etapën e dytë është hulumtimi i çështjes nëse ḥadithet që kanë të bëjnë me Imām Mehdīun e Pritur (p.m.t.) kalojnë apo nuk kalojnë në në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Shprehemi kështu sepse askush nuk ka thënë se asnjë përcjellje në lidhje me Imām Mehdīun e Pritur (p.m.t.) nuk kalon në në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit)! Përcjelljet që u përkasin kësaj çështje janë të pranishme në “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Nëse do Allāhu (f.m.t.) ne do ta trajtojmë këtë etapën e dytë.

Kur kemi filluar hetimin e etapës së parë kemi thënë kështu në përmbledhjen e përgjigjjes: “Në duart tonat gjenden dy përgjigjje njëra është e përmbledhur ndërsa tjetra është e imtësishme. Në lidhje me përgjigjjen e përmbledhur unë do të përcjell një fragment nga vepra me titull: “Mehdī ue Fiḳhu Eshrāti’s-Sāati” (Mehdīu dhe Jurisprudenca e Kushteve të Kohës), e Doktor Muḥammed Aḥmed Ismāīilit. Shtojmë se ka një shënim të fundit të vënë nga ana e shkrimtarit të veprës. Unë dua që t’iu tërheq vëmendjen ndjekësve tanë të nderuar në lidhje me shëninim e vënë të vërtetuesit që ka të bëjë më çështjen. Shkrimtari shkruan si më poshtë: “Kur mendohet mbi këtë dallimin e madh mbi çështjen që ceket në veprën me titull: “Tārīkhu’l-Kebīri” (Historia e Madhe) e Imām Būkhārīut të mbledhur me çështjen që ka përcaktuar në veprën me titull: “Eḥādithu’ḍ-Ḍuafā” (Ḥadithet e Dobëta). (1)

Në veprën e tij me titull: “Tārīkhu’l-Kebīri” (Historia e Madhe) Imām Būkhārīu bën të ditur se që nga epoka e bashkëkohësve dhe deri në vitin 50 të mërgimit islam, numri i përcjelljësve meshkuj dhe femra të cilët kanë përcjellur ḥadithe nga bashkëkohësit ka arritur në 40.000 dhe i numëron këto emra. Ndërsa në veprën me titull: “Eḥādithu’ḍ-Ḍuafā” (Ḥadithet e Dobëta) Imām Būkhārīu kumton se 700 nga këta 40.000 përcjellës janë të dobët. Atëherë mbeten pas vetëm 39.300 përcjellës të cilët janë “thiḳa” (besnikë). Imām Būkhārīu dhe Imām Muslimi shënojnë ḥadithe nga deri në 2.000-2.5000 përcjellës. Ndërsa mbeten pas përafërsisht 37.000 pëcjellje të anashkaluara ose të lëna mënjanë.

Unë nuk po them se ata nuk i kanë përcjellur në mënyrë të qëllimshme të vërtetat që u kanë arritur atyre. Megjithatë kjo tablo shfaqet sepse ata kanë dashur që t’i mbajnë vepra e tyre të përmbledhura. Kështu që Imām Būkhārīu shprehet qartë se e ka mbajtur veprën e tij të përmbledhur si pasojë e frikës se mos ajo krijon bezdisje apo mërzitje. Duke u mbështetur në këtë dukuri pohojmë se nuk është i vërtetë pretendimi i ngritur se nuk është i vërtetë asnjë përcjellje e cila nuk kalon në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut. Themi kështu sepse as Imām Būkhārīu dhe as Imām Muslimi nuk kanë përcjellur përcjellje nga rreth 37.000 përcjellës besnikë të cilët kanë përcjellur ḥadithe të vërteta. Mirëpo përcjelljet e këtyre përcjellësve zënë vend në përmbledhjet e tjera të ḥaditheve të vërteta. Nëse do Allāhu (k.m.t.) ne do ta studiojmë këtë çështje pas kësaj.

Unë dua që t’iu tërheq vëmendjen ndjekësve tanë të nderuar në këtë pikë: “Ky qëndrim nuk ka lidhje vetëm me çështjen që po hetojmë. Ky qëndrim përmban të tëra çështjet fetare dhe të kredos për të cilat Shkolla e Bashkëkohësve dhe Shkolla e Ehli Bejtit kanë ndasi mendimi. Në fillim të këtyre mësimeve ne kemi cituar këtë parim: “Ne duam që t’iu drejtohemi argumenteve fetare që kanë zbritur në Shkollën e Bashkëkohësve me synim që të vëmë themelet në mënyrë të plotësishme dhe të përgjithshme të gjësë që besojmë. Po përsërisim se nëse do të ishte e vërtetë shtrimi i kushtit se që një përcjellje të mund të quhet e vërtetë ajo duhet të kalojë vetëm në veprat: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit), atëherë dhe ne nuk do të kishim të drejtën e përcjelljes së ḥadithit nga një burim tjetër përveç këtyre dy burimeve. Por ashtu siç do të dalë në dritë pas pak ata kanë sqaruar hapur se ḥadithet e vërteta nuk janë vetëm ḥadithet të cilat ceken në këto dy burime. Vetë Imām Būkhārīu ka nënvizuar si më poshtë: “Unë nuk kam një pretendim të tillë se unë i kam mbledhur të tëra argumentet e vërteta fetare në këtë veprën time”. Përkundrazi ashtu siç do të lexojmë pak më vonë, ai na vë në dijeni se ndonëse ka mësuar përmendësh 100.000 ḥadithe, numri i ḥaditheve që ai ka përcjellur nuk i kalon 4.000-7.000. Nëse do t’i hiqnim ḥadithet e përsëritura atëherë në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut mbeten pas vetëm 4.000 ḥadithe. Gjithashtu mbeten pas dhe 95.000 ḥadithe të vërteta me miratimin e Imām Būkhārīūt. Shumë mirë por ku do t’i gjejmë këto ḥadithe të vërteta?! Këto ḥadithe të vërteta do t’i gjejmë në përmbledhjet e tjera tëḥaditheve të vërteta.

Për këtë arsye ne theksojmë se nuk ka ndonjë detyrim që përcjelljet që do të përcjellim duhet të kalojnë në veprat: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Këtë çështje nuk e them vetëm unë. Një pjesë e dijetarëve të mëdhenj të Shkollës së Bashkëkohësve madje të tërë e vënë qartësisht në dukje këtë të vërtetë.

Shkrimtari shkruan si vijon: “Kurvëmë krah për krah të dhënat që Imām Būkhārīu ka përcaktuar në veprën e tij me titull:“Tārīkhu’l-Kebīri” (Historia e Madhe) dhe “Eḥādithu’ḍ-Ḍuafā” (Ḥadithet e Dobëta), me përcjellësitqë Imām Būkhārīudhe Imām Muslimi, kanëpërcjellur ḥadithe nga ata nëmënyrëtë përbashkëtnë përmbledhjeteḥaditheve,mepërcjellësit qëkanëpërcjellur ḥadithe vetëm njëri nga ata, me përcjellësit (e dobët)numri i të cilëve nuk i kalon 700 që i ka mbledhur në veprën e tij me titull: “Eḥādithu’ḍ-Ḍuafā” (Ḥadithet e Dobëta)dhe kur heqim nga lista me 40.000 vetëqë kalojnë në veprën e tij me titull: “Tārīkhu’l-Kebīri” (Historia e Madhe) dhe me përcjellësit që nuk i kalojnë numrin 2.500 nga të cilët Imām Būkhārīuka përcjellurḥadithe, atëherë pjesa e mbetur e përcjellësve janë që të tërë besnikë”.

Ky veprim tregon se as Imām Būkhārīu dhe as Imām Muslimi nuk i kanë dhënë vetes një detyrë siç është çështja e mbledhjes së ḥaditheve të përcjellura nga mbarë përcjellësit besnikë. (2)

Po, po, këto sqarime nuk po i kryej unë por i përkasin shkrimtarit të veprës me titull: “Mehdī ue Fiḳhu Eshrāti’s-Sāati” (Mehdīu dhe Jurisprudenca e Kushteve të Kohës) e Doktor Muḥammed Aḥmed Ismāīl Muḳaddemit. Kjo nënkupton se gjenden rreth 37.000 përcjellës besnikë nga të cilët as Imām Būkhārīu dhe as Imām Muslimi nuk kanë përcjellur ḥadithe. Si rrjedhojë nënvizojmë se as Imām Būkhārīu dhe as Imām Muslimi nuk kanë marrë përsipër një veprim si mbledhja dhe shënimi i të tëra ḥaditheve të vërteta. Qëllimi i tyre ishte përpilimi i një vepre të përmbledhur që do të bartte ḥadithet e vërteta. Ne do t’i sqarojmë në të ardhmen hollësitë e kësaj çështje. Krahas kësaj unë dua që të bëj të ditur dhe të theksoj këtë: “Ḥadithet që 37.000 përcjellësit besnikë që mbeten pas i kanë përcjellur janë ḥadithe që mund të merren si mbështetje të cilat nuk janë të pranishme në veprat me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit).

Prezantuesi: Atëherë ata kanë përmendur një vrimë në ujë.

I ftuari: Ashtu siç kanë përkufizuar dhe dijetarët vepra me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut është një përmbledhje. Kur shikojmë sqarimet e veprës së lartpërmendur ne hasim në disa përcjellje të përcjellura nga Imām Būkhārīu por që nuk kalojnë në veprën e sipërcituar. E thënë ndryshe sqaruesit e Imām Būkhārīut i përcjellin nga vetë Imām Būkhārīu përcjelljet që nuk kalojnë në veprën e mësipërme. Në fakt dhe kjo tregon se numri i ḥaditheve të vërteta është shumë më i lartë se ai i përcjelljeve të përcaktuara.

Prezantuesi: Imzot ju keni cituar se këtij dyshimi mund t’iu jepej një përgjigjje e imtësishme. Cila është përgjigjja e imtësishme?!

I ftuari: Unë dua që t’iu tërheq vëmendjen ndjekësve tanë të nderuar në përgjigjjen e imtësishme dhe në këtë të vërtetë. Unë do ta përcjell në të ardhmen përgjigjjen e imtësishme. Unë do të mundohem që t’u qëndroj besnik fjalës së dhënë se nuk do të përcillja asnjë përcjellje nga burimet e Shkollës së Ehli Bejtit. Të tëra gjërat që do të zë në gojë do të jenë nga burimet autoritare dhe nga veprat themelore. Fatkeqësisht disa njerëz i drejtohen veprave të disa njerëzve që nuk dihen, nuk njihen dhe nuk kanë asnjë vlerë në Shkollën e Ehli Bejtit. Betohem në Allāhun (l.m.t.) se në mesin e njerëzve që ata kryejnë përcjellje shikoj emra të tillë ndaj të cilëve mbetem i çuditur dhe i shtangur. Ndërsa ne do të kryejmë përcjellje nga burimet më të rëndësishme dhe emrat më të ditur të Shkollës së Bashkëkohësve të cilët janë të pranuar si në epokat e hershme dhe bashkëkohore.

Unë dua që të përcjell një fragment nga vepra me titull: “Iḥtixhāxhu bi’l-Etheri alā Men Enkera’l-Mehdījje’l-Muntaḍḥari” (Argumentimi i Lajmeve i Atij që Mohon Mehdīun e Pritur) e Faḳīr ile’ll-llāhi (i Varfër tek Allāhu) Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuejxhrīut. Ai përdor emrin “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur). Këtu iu bëj thirrje disa të paditurve që nuk janë eskpertë mos të na thonë se ku e gjetët dhe e sollët emrin “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur). Kjo vepër është njëra nga veprat më të rëndësishme të Shkollës së Bashkëkohësve madje të selefizimit.

Përpara se të kryej përcjelljen e fragmentit nga burimi i mësipërm dua që t’iu vë në pah besueshmërinë dhe karrierën intelektuale dhe shkencore të shkrimtarit. Ndjekësit tanë të nderuar do ta shikojnë nëse ky njeri është një shkrimtar i zakonshëm apo është njëri nga dijetarët e mëdhenj. Kjo është një çështje e rëndësishme. Lërmëni t’iu them se parathënien e kësaj vepre e ka shkruar Shejkh Ibn Bāzi që është njëri nga dijetarët bashkëkohorë më të rëndësishëm të Shkollës së Selefizmit/Uehhabizmit.

Shejkh Ibn Bāzi shprehet si më poshtë në parathënien më datë 7.2.1402:

“Unë lexova kundërshtimin që njeriu i nderuar dhe i virtytshëm Shejkh Tuuejxhrīu ka shkruar  ndaj Shejkh Abdullāh Ibn Zejd Ibn Maḥmūdit. Sipas pretendimit të Shejkh Abdullāh Ibn Zejd Ibn Maḥmūdit ḥadithet në lidhje me emrin “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur) nuk janë të vërteta por janë të shpikura. Madje këto ḥadithe janë besëtytni të cilat nuk kanë parim dhe themel. Shejh Tuuejxhrī në sytë e nxënësve të diturisë e ka shpalosur dhe sqaruar këtë çështje në një mënyrë mjaft të bukur dhe të shëndoshë dhe gjendjet e këtyre ḥaditheve. Ai ka përcaktuar se cilat nga këto ḥadithe janë të vërteta, të mira dhe problematike ose të sëmura (të dobëta). Ai nga sqarimet e dijetarëve ka përcjellur çështjen që është shërim për kraharorin (zemrën) dhe që është në sasi të mjaftueshme e cila tregon për kotësinë e pretendimit të Shejkh Abdullāh Ibn Zejd Ibn Maḥmūdit... Shejkh Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuejxhrīu nga dijetarët e tjerë ka përcjellur këtë dhe çështjet të cilat dëshmojnë për fiksimin e daljes së “Mehdī Munṭadḍḥari Hāshimīt” (Mehdīu i Pritur Hāshimit). Imām Mehdīu është Muḥammed Ibn Abdullāh Ḥasani, i cili rrjedh nga brezi i të nderuarit Imām Ḥasan Ibn Aliut”. (3)

Shejkh Ibn Bāzi përdor thënien “alāme” (dijetar shumë i madh) për të treguar epërsinë e diturisë së Shejkh Tuuejxhrīut.

Ç’është e vërteta edhe Shejkh Ibn Bāzi beson se “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur) është Muḥammed Ibn Abdullāh Ḥasani (p.m.t.). Megjithatë kjo është një çështje kundërshtuese. Ne do të përpiqemi që të bëjmë të ditur në të ardhmen nëse ai ka patur ose nuk ka patur të drejtë në këtë çështje. Mirëpo ajo që ka rëndësi është thelbi i çështjes. Ne e lexuam tekstin e plotë që të mos thonë se Sejjidi i ka marrë thëniet në mënyrë të prerë. Ne besojmë se i nderuari Mehdīu i Pritur rrjedh nga brezi i Muḥammed Ibn Ḥasan Askerīut (p.m.t.). Të themi të vërtetën ne duam që fakti se Imām Mehdīu (p.m.t.) rrjedh nga farefisi i Imām Ḥasan Askerīut të jetë brenda diturisë së miqve tanë të çmuar. Themi kështu sepse brezi i Imām Mehdīut (p.m.t.) nëpërmjet nënës së tij lidhet me Imām Ḥasanin. DomethënëImām Mehdīu (p.m.t.) nga ana e të atit rrjedh nga farefisi i Imām Ḥusejnit, ndërsa nga ana e të ëmës rrjedh nga farefisi i Imām Ḥasanit (p.m.t.). Nëse do Allāhu (f.m.t.) kur të shqyrtojmë çështjen e brezit të Mehdīut të Pritur (p.m.t.) do të shtjellojmë dhe këtë çështje. Tani për tani unë nuk po përdor fjalëzën “imām” për të, derisa ndjekësit tanë të nderuar të mos na thonë: “Si arritët në përfundimin se ai është “imām?!””. Prandaj ne thjesht po themi “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur). Në të ardhmen në pjesën kur të studiojmë brezin e “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīut të Pritur) do të trajtojmë nëse a është apo nuk është e logjikshme nëse i dërguari i Allāhut (p.q.m.t.) ka krijuar një besim të tillë dhe e ka lënë këtë post në mënyrë të paqartë.

I nderuari i dërguar i Allāhut (p.q.m.t.) nuk do të kishte krijuar besimin në “Mehdī Munṭadḍḥarin”(Mehdīun e Pritur), më pas ai nuk do ta përcaktonte saktësisht farefisin e tij dhe si rrjedhojë ai do t’u hapte këtë derë të tërë njerëzve të paditur dhe të paqartë dhe si përfundim ai njeri që do mund t’i ngulë sytë në këtë post në atë mënyrë që ai do! Vallë a është e logjikshme një gjë e tillë?! A nuk është kjo një nxitje ndaj paditurisë? A nuk është kjo një “teklīf mā lā juṭlaḳ” (një përgjegjësi që nuk mund të bartet)?! Ai do të sillte një besim në gjendjen e një parimi themelor në fushën e urtësisë fetare, krahas kësaj ai do të caktonte një një njeri të paqartë që ta përjetonte këtë besim dhe do të thoshte: “Kërkojeni vetë ju”! Më pas do të vinin bijtë e Umejjes dhe të Abbāsit dhe do të ngrinin pretendimin se janë “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur), më tej do të vinin disa njerëz të tjerë dhe do të shtronin pretendimin se janë “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur). Madje do të shkruheshin vepra të shumëllojshme për ata të cilët kanë ngritur pretendimin se janë “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur). Ndërsa më i fundit që shtroi pretendimin se ishte ë “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīu i Pritur) ishte një njeri i quajtur Xhuḥejmān. Ky i fundit disa vite më parë ngriti pretendimin se ishte Mehdīu i pritur në Mesxhidu’l-Harrami në Mekkë. Njeriu i lartpërmendur ishte anëtar i Shkollës së Selefizmit/Uehhabizmit. A mund të mendoni madje dhe një selefist/uehhabist mund të shtrojë pretendimin se është Mehdīu! Ndërsa qeveria saudite kreu detyrën e saj.

Shejkh Tuuexhrīu në faqet vijuese të veprës së tij rrëfen si më poshtë: “Ashtu siç thuhet as Imām Būkhārīu dhe as Imām Muslimi nuk i kanë shënuar të tëra ḥadithet e vërteta dhe nuk kanë patur për qëllim që të çonin në vend një detyrë të tillë. Në veprën e tij me titull: “Muḳaddimetu’l-Fetḥi’l-Bārī” (Parathënia e Çlirimit të Qartë) Ḥāfiḍḥ Ibn Ḥaxher Askalanī pohon si vijon: “Ismāīli përcjell kështu nga Imām Būkhārīu: “Unë në këtë veprën time kam përcjellur vetëm ḥadithet e vërteta. Ndërsa ḥadithet e vëreta që unë nuk i kam shënuar në veprën time janë më të tepër se kaq”.

Imām Būkhārīu citon kështu:“Unë kam mësuar përmendësh 100.000 ḥadithe të vërteta dhe 200.000 ḥadithe që nuk janë të vërteta”.

Kurse Ibn Ṣalaḥu dhe një palë dijetarësh shprehen si më poshtë: “Numri i ḥaditheve që gjenden së bashku me përsëritjet e tyre në veprën me titull: “Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut janë 7275. Në rast se këto përsëritje hiqen atëherë ky numër bie në 4.000”. (4)

Vetë Imām Būkhārīu bën të ditur në mënyrë të qartë se ai nuk i ka marrë të tëra ḥadithet e vërteta në veprën e tij. Domethënë në këtë gjendje Imām Būkhārīu ka marrë në veprën e tij vetëm 1/25 e ḥaditheve të vërteta që i ka mësuar përmendësh. Pra këto ḥadithe të vërteta të cilat Imām Būkhārīu nuk i ka përcjellur në veprën e tij janë të pranishme në burime të tjera. Atëherë përse i pranoni si dëshmi dhe i merrni ḥadithet që kalojnë në veprën me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut dhe në veprën me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Muslimi” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Muslimit) e Imām Muslimit dhe thoni se ḥadithet e tjerat nuk i shikoni?! Vallë si mund të ngrini pretendimin se nuk mund t’iu adresoheni fjalëve që i ka thënë i dërguari i Allāhut (p.q.m.t.) ndonëse zinxhiri i përcjelljes është i vërtetë dhe përcjellësit e tij janë besnikë?!

Ndërsa në vazhdim shkrimtari shkruan kështu: “Në drejtimin e tretë, ashtu siç thuhet sqarojmë se përcjelljet që mbesin jashtë ḥaditheve të përcjellura nga Imām Būkhārīu dhe Imām Muslimi dhe që janë të pranuara si ḥadithe të vërteta nga nxënësit e diturisë janë mjaft të shumta. Madje numri i tyre është më i tepërt se i ai i përcjelljeve që gjenden në veprat me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Këto përcjellje janë të pranuara në sytë e nxënëse të diturisë. Në veprën me titull: “Musnedu’l-Imām Aḥmedi” (Zinxhiri i Përcjelljes së Imām Aḥmedit)e Imām Aḥmed Ibn Ḥanbelit numri i ḥaditheve të vërteta është mjaft i shumtë. Rishtas dhe në veprën me titull: “Sunenu’l-Erbeati” (Katër Sunnetet) bëhet fjalë për të njëjtën gjendje.

Në veprën e tij me titull: “Tedhkīretu’l-Ḥuffāḍḥi” (Jetëshkrimi i Muḥaddithëve) Imām Dhehebīu përcjell kështu nga Imām Shāfiīu: “Në sipërfaqen e tokës nuk ka asnjë vepër e cila bart më shumë të vërteta në këndvështrimin e diturisë se sa vepra me titull: “Muuaṭṭa” (Udha e Mirëshkelur) e Imām Mālikut”.

Ebu Bekri kumton kështu: “Unë kam dëgjuar Ebū Dāūdin të rrëfejësi më poshtë: “Unë kam shkruar 500.000 ḥadithe nga i nderuari i dërguar i Allāhut (p.q.m.t.). Unë kam zgjedhur nga 500.000 ḥadithe që bart ky libër. Në veprën time gjenden 4.800 ḥadithe...”.

Në veprën e tij me titull: “Tedhkīretu’l-Ḥuffādhi” (Jetëshkrimi i Muḥaddithëve) Imām Dhehebīu përcjell si më poshtë nga Ebū Ali Ibn Menṣūr Ibn Abdullah Khālidi: Ebū Īsā Tirmidhīu tha se: “Unë e pasi e klasifikova këtë libër ua paraqita dijetarëve të Ḥixhāzit, Irāḳut dhe Khurāsānit. Ata shprehën kënaqësinë e tyre. Ai njeri i cili ka këtë libër në shtëpinë e tij është sikur të ketë një të dërguar që flet në shtëpinë e tij”.

Ḥāfiḍḥ Dhehebīu në të njëjtin libër përcjell si vijon nga Ibn Māxhe: “Unë ua paraqita këtë vepër: “Sunen” (Sunnetet) Ebū Zura Rāḍīut. Ai duke më hedhur një vështrim më tha kështu: “Unë pandeh se nëse ky libër do të kalojë në duart e njerëzve, ai do t’i lërë mënjanë të tëra ose shumicën e librave që përmbajnë përmbledhjet e ḥaditheve... Brenda tij janë të pranishëm 30 copë ḥadithe që kanë dobësi në zinxhirin e përcjelljes”. (5)

Unë dua që t’u bëj të ditur ndjekësve tanë të nderuar se këto vepra nga të cilat po kryejmë përcjellje janë të pranuara në sytë e Shkollës së Bashkëkohësve.

Nga pohimet e lartpërmendura kuptohet se dhe vepra me titull: “Muuaṭṭa” (Udha e Mirëshkelur) e Imām Mālikut, është njëlloj si vepra me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Būkhārī” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Būkhārīut) e Imām Būkhārīut dhe vepra me titull:“Ṣaḥiḥu’l-Muslimi” (Përmbledhja e Ḥaditheve të Vërteta e Muslimit) e Imām Muslimit.

Domethënë gjithsej ḥadithet e dobëta që zënë vend në veprën me titull: “Muuaṭṭa” (Udha e Mirëshkelur) e Imām Mālikut nuk e kalojnë numrin dhjetë, ndërsa përcjelljet që mbeten pas ose janë të vërteta ose janë të mira.

Në dritën e sqarimeve të hollësishme të kryera deri më tani kuptohet se të paktën brenda 10-15 burimeve thelbësore zënë vend ḥadithe të vërteta dhe të mira.

Në vijim shkrimtari shkuan kështu: “Them se janë mjaft të tepërta ḥadithet e vërteta që nuk zënë vend në veprat me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit). Ndonëse këto ḥadithe zënë vend në burimet e tjera përveç veprave me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit) sërish dijetarët i kanë pranuar. Hedhja poshtë ose mosskushtimi rëndësi i të tëra këtyre ḥaditheve ose një pjese të tyre nga një njeri fatlum që ndodhet në shkallën më të ulët të diturisë dhe urtësisë nuk më duket aspak e logjkshme. Unë nuk mund të mendoj se një njeri që ka marrë erën e diturisë të mund të shtrojë një pretendim të tillë të kotë për sa i përket ḥaditheve të cilat Imām Būkhārīu dhe Imām Muslimi nuk i kanë marrë në veprat e tyre me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit)”. (6)

Prezantuesi: Në këtëpikë mbetet pas vepra me titull: “Mustedrek” (Perceptimi) eḤākim Nisābūrīut. Valë a është e mundur që t’u drejtohemi lajmeve dhe ḥaditheve të cilat ai i ka quajtur të vërteta?!

I ftuari: Le të hetojmë Ḥākim Nisābūrīn. Disa njerëz e qortojnë atë në mënyrë negative. Por sipas mendimit tonë këta nuk janë nga dijetarët e mëdhenj të Shkollës së Bahkëkohësve. Shprehem kështu sepse unë në programet e mëparshme kam bërë të ditur se nuk gjenden dy por gjenden tri drejtime intelektuale dhe rryma. Këto janë botëkuptimi fetar i Shkollës së Ehli Bejtit, i Shkollës së Bashkëkohësve dhe ai emeuist. Unë i kam përcaktuar të tëra veçoritë e dy shkollave të para.

Rryma e tretë është botëkuptimi fetar i themeluar nga bijtë e Umejjes, Muauijjes dhe prijësve të tjerë që erdhën pas tyre. Ky drejtim është një rrymë e atyre njerëzve të cilët përpiqen që të na largojnë nga Ehli Bejti (p.m.t.),t’i lënë mënjanëata madje dhe t’i vrasin ata duke i bërë dëshmorë. Kështu që dhe i vranë duke i bërë dëshmorë të parëte Ehli Bejtit në Kerbela. Si fillim bijtë e Umejjes u munduan që t’i asgjësonin si mendim të tëra cilësitë, nderimet dhe virtytet që i zotëronte Ehli Bejti. Ata i hynë orvatjes për t’i lënë mënjanë të tëra këto virtyte. Në fund të fundit dhe i vranë duke i bërë dëshmorë të parët e Ehli Bejtit në Kerbela me qëllim që t’i zhduknin dhe fizikisht. Nëse do Allāhu (f.m.t.) këto çështje do të shqyrtohen kur të flasim në kornizën e çështjeve të mësimeve të botëkuptimit fetar emeuist në programin tonë me titull: “Muṭarahatun fi’l-Aḳīde” (Të Dëlirat në Kredo).

Sipas këtij themeli janë munduar që të zhvlerësohen veprat dhe dijetarët të cilët sqarojnë cilësit dhe virtytet e Ehli Bejtit (p.m.t.) në përmbledhjet e ḥaditheve dhe në mesin e dijetarëve. Sa do që njerëzit të cilët sqarojnë këto virtyte dhe vepra, nuk i besojnë prijësisë dhe pafajësisë së Ehli Bejtit (p.m.t.), ndonëse pranojnë prijësinë e tre prijësve të parë, sërish janë orvatur që të heqin si kriter dhe të mos i quajnë si autoritare, si pasojë e përcjelljes së virtyteve të Imām Aliut (p.m.t.). Njëri nga këta është Shejkh Islām Ibn Tejmijje.

Tani shikoni se çfarë thotë Ibn Tejmije në lidhje me veprën me titull: “Mustedrek” (Perceptimi) e Ḥākim Nisābūrīut. Unë po i përcjell këto fjalët e tij nga vepra e tij me titull: “Mexhmūatu’l-Fetāuā” (Përmbledhja e Miratimeve): “Njerëzit e diturisë janë të njëzëri se Ḥākimi është sjellur i butë dhe tolerant në çështjen e quajtjes së përcjelljeve të vërteta. Madje quajtja e përcjelljeve të tij të vërteta nuk ka dyshim se është në një shkallë më të ulët se sa quajtja e përcjelljeve të vërteta të Tirmidhīut dhe Dareḳuṭnīut dhe lëre më që të jenë të barasvlefshme me quajtjen e përcjelljeve të tij të vërteta si ato të Būkhārīut dhe Muslimit. Në shtesë quajtja e përcjelljeve të tij të vërteta është në një shkallë më të ulët se sa quajtja e përcjelleve të vërteta të Ebū Bekr Ḥudhejmes, Ibn Ḥatemit, Ibn Ḥibbānit, Bustīut dhe të tjerëve. Madje quajtja e përcjelljeve të vërteta në veprën me titull: “Muḥtara”(Përzgjedhja) të Ḥāfidh Ebū Abdullāh Ibn Abduluāḥid Maḳdisīut është më e mirë dhe më e duhur se quajtja e përcjelljeve të vërteta të Ḥākimit. Nuk ka asnjë dyshim në sytë e atyre të cilët e dinë shkencën e ḥadithit nuk ka asnjë dyshim se libri i Maḳdisīut në këtë fushë është më i mirë se libri i Ḥākimit... Të them të drejtën shumica e ḥaditheve që Ḥākim Nisābūrīu i ka quajtur të vërteta janë të shpikura në mënyrë të prerë dhe nuk kanë themel”. (7)

Sipas fragmentit të lartpërmendur nuk duket e mundur mbështetja tek Ḥākimi. Sepse u bëka fjalë për njëzëshmërinë e njerëzve të diturisë! Kjo është një metodë e çuditshme që e ka përdorur Ibn Tejmijje! Ky i fundit drejtpërdrejtë thotë se njerëzit e diturisë kanë arritur njëzëshmërinë. Ai përpiqet që të rrënjosë në mendjen e atij që i drejtohet mendimin se kjo është një çështje e prerë, por pa iu drejtuar “istidlālit” (argumendimit/dëshmisë). Veprat që ai ka shkruar janë të mbushura me këto lloj pretendimesh dhe thëniesh. Kështu që dhe në ḥadithin: “Ai i cili më ka mua kujdestar/zotëri dhe ky Aliu është kujdestari/zotëriu i tij”, ai shfaq të njëjtin qëndrim dhe thotë si më poshtë: “Njerëzit e diturisë dhe urtësisë janë të njëzëri se ky ḥadith është i shpikur dhe nuk ka themel”, ose thotë: “Këtë ḥadith e ka përcjellur vetëm Tirmidhīu”, etj..”.

Le t’i kushtojmë kujdes thënies: “...shumica e ḥaditheve që Ḥākim Nisābūrīu i ka quajtur të vërteta...”. Ai nuk jep numra si një, dy, dhjetë, njëzet, njëqind, por thotë shumica.Më fjalë të tjera ai duke përdorur këtë udhë e lë jashtë qarkullimi veprën me titull: “Mustedrek” (Perceptimi) e Ḥākim Nisābūrīut. Si fillim ai e akuzon Ḥākim Nisābūrīun me sjelljen e butë dhe më pas thotë se shumica e ḥaditheve që Ḥākim Nisābūrīu i ka quajtur të vërteta janë të shpikura. Sigurisht se në këtë gjendje nuk është e mundur përcjellja e përcjelljeve nga vepra me titull: “Mustedrek” (Perceptimi).

Ndjekësit tanë të nderuar do të kujtohen se ne në programin tonë me titull: “Muṭarahatun fi’l-Aḳīde” (Të Dëlirat në Kredo) kemi bërë të ditur se ai ka shprehur kështu mbi Ḥākim Nisābūrīun: “Ai është një shiit i ndyrë, sepse ai ka përcjellur Ḥadithin e “Ṭajrit” (Zogut) dhe ḥadithin: “Ai i cili më ka mua kujdestar/zotëri dhe ky Aliu është kujdestari/zotëriu i tij...”

Pavarësisht kësaj unë tani dua që të përcjell vlerësimet e Shejkh Tuuejxhrīut në lidhje me Ḥākim Nisābūrīun. Ai citon si më poshtë: “Ḥākim Ebū Abdullāh Ḥāfiḍḥi është munduar që të përftojë ḥadithe të tjera të vërteta që kalojnë në burime të tjera përveç veprave me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit) dhe në këtë çështje ka përpiluar një vepër me titull: “Mustedrek” (Perceptimi). Ai në këtë vepër ka marrë të tëra përcjelljet të cilat ka mundur që të shikojë në veprat me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit) dhe të cilat janë në përputhje me të tëra kushtet ose vetëm me njërin kusht të shtruar nga Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimi... Ai është sjellur i gjërë në zbatimin e kushtit të ḥadithit të vërtetë. Ai është sjellur i butë në gjykimet që ka dhënë në këtë çështje. Ne themi se: “Nëse ne do të mund t’i gjejmë tek imāmët e tjerë përcjelljet për të cilat Ḥākimi i ka gjykuar si ḥadithe të vërteta atëherë ajo përcjellje pranohet. Mirëpo nëse këtë ḥadith nuk mund ta shikojmë në përmbledhjet e ḥaditheve të imāmëve të tjerë, atëherë edhe nëse nuk është në shkallën e qenies i vërtetë, ai hyn në llojin e ḥadithit të mirë, merret si dëshmi dhe punohet me të”. (8)

E thënë ndryshe ndonëse një përcjellje nuk gjendet në veprat me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit), por është një përcjellje e përcjelljur nga Ḥākimi, nëse është e pranishme në zinxhirin e përcjelljeve të imāmëve, si në sunene dhe në përmbledhjet e tjera të ḥaditheve, atëherë quajtja e saj e vërtetë është e vlefshme dhe kjo përcjellje pranohet.

Kushtet e ḥadithit të vërtetë janë të pranishme. Vetëm nëse bëhet fjalë për një pëcrjellje që Ḥākimi e ka quajtur të vërtetë dhe nëse nuk është në përputhje me kriterin e ḥadithit të vërtetë, atëherë në këtë rast ai hyn në kategorinë e ḥadithit të mirë.

Me fjalë të tjera Shejkh Tuuejxhrīu përpiqet që të thotë këtë: “Nëse një përcjelje kalon në veprën me titull: “Mustedrek” (Perceptimi) e Ḥākim Nisābūrīut dhe nëse imāmët ëtjetër e përmendin këtë ḥadith atëherë ai ḥadith është i vërettë. Nëse një përcjellje kalon vetëm në veprën me titull: “Mustedrek” (Perceptimi) dhe nëse bart kushtet e ḥadithit të vërtetë ne gjykojmë se ky ḥadith është i vërtetë. Nëse ḥadithi nuk i bart kushtet e ḥadithit të vërtetët atëherë gjykohet se ajo përcjelje është një ḥadith i mirë. Ky ḥadith mund të përdoret si dëshmi dhe mund të punohet me të”.

Unë dua që të përcjell një fragment nga punimi me titull: “Musṭalaḥu’l-Ḥadithi” (Terminologjia e Ḥadithit) e Shejkh Muḥammed Ibn Ṣāliḥ Uthejminit. Ai në këtë vepër e ndan ḥadithin në dy pjesë ḥadith “muteautir” (i pashkëputur) dhe “khaberu’l-uāḥid” (lajm i vetëm). Më tej shton se gjenden dhe llojet e lajmit të vetëm.

“Ḥadith ṣaḥiḥ li-dhātihi” (ḥadithi i vërtetë në vetvete) është ajo përcjellje e cila është përcjellur nga një përcjellës me kujtesë të fortë, besnik, i drejtë me një zinxhir të pashkëputur përcjelljeje, nuk ka probleme dhe nuk ka pengesë për pranim.

“Ḥadith ṣaḥiḥ li-gajrihi” (ḥadithi i vërtetë për të tjerët) është ai ḥadith që është i mirë në vetvete në rast se përcillet nga disa udhë”. (9)

Sipas përkufizimit nëse në duart tona gjendet një ḥadith i mirë, por nëse përcjellësit dhe udhët e tij të ardhjes janë më tepër se një, atëherë dhe ky ḥadith hyn në përfshirjen e ḥadithit të vërtetë. Pra arsyeja e hyrjes së këtij lloj ḥadithi në përfshirjen e ḥadithit të vërtetë është qenia me tepër se një e udhëve të ardhjes. Për këtë arsye megjithëse ḥadithi është një shkallë më poshtë qenies së vërtetë ai është përfshirë në ndarjen e ḥadithit të vërtetë.

Për më tepër brenda llojeve të ḥadithit të mirë gjenden dhe nënndarjet e “ḥadith ḥasen li-dhātihi” (ḥadithi i mirë në vetvete) dhe “ḥadith ḥasen li-gajrihi” (ḥadithi i mirë për të tjerët).

“Ḥadith ḥasen li-gajrihi” (ḥadithi i mirë për të tjerët) është ḥadithi i cili në të vërtetë është i dobët, por përcjellësit e tij janë më tepër se një. Ky lloj ḥadithi hyn në ndarjen e ḥadithit të mirë si pasojë e qenies më tepër se një të përcjellësve të tij.

Sqarimet e kryera nga Shejkh Ibn Uthejmi janë plotësisht të njëjta me ato që kalojnë në veprën me titull: “Mehdī Munṭadḍḥari” (Mehdīun e Pritur) e Shejkh Ibn Bāzit. Ky i fundit shprehet kështu në parathënien e kësaj vepre: “Si rrjedhojë përsërisim se ashtu siç kanë sqaruar Ibn Kajjim Xheuziu dhe dijetarët e tjerë një pjesë e ḥaditheve në lidhje me Imām Mehdīun (p.m.t.) janë të vërteta, një pjesë janë të mira, një pjese iu është zëvendësuar dobësia -pra janë të mira- dhe një pjesë janë ḥadithe të shpikura... Qofshin “ḥadith ṣaḥiḥ li-dhātihi” (ḥadithi i vërtetë në vetvete), qofshin “ḥadith ṣaḥiḥ li-gajrihi” (ḥadithi i vërtetë për të tjerët), qofshin “ḥadith ḥasen li-dhātihi” (ḥadithi i mirë në vetvete) dhe qofshin “ḥadithḥasen li-gajrihi” (ḥadithi i mirë për të tjerët)”.

Tekefundit ata të cilët dalin në ekranet e stacioneve televizive dhe thonë se ky është një ḥadith i dobët pasi e kanë përcjellur ḥadithin nuk e kanë parasysh këtë çështje. Ḥadithi mund të jetë i dobët. Por nëse ka katër ose pesë udhë ardhjeje tanimë ai ḥadith ngrihet në ndarjen “ḥadith ḥasen li-gajrihi” (ḥadithi i mirë për të tjerët)”. Gjithashtu dhe “ḥadith ḥasen li-gajrihi” (ḥadithi i mirë për të tjerët) ka disa udhë ardhjeje tanimë ai ḥadith ngrihet në ndarjen “ḥadith ṣaḥiḥ li-gajrihi” (ḥadithi i vërtetë për të tjerët).

Ne do të mundohemi që të sqarojmë politikën e ndjekur nga vepra në fjalë e cila orvatet që të mohojnë ḥadithet që i përkasin Imām Mehdīut (p.m.t.).

Duke u mbështetur në këtë themel pohojmë se në duart tona gjenden këto lloj ḥadithesh:

a.“Ḥadith ṣaḥiḥ li-dhātihi” (ḥadithi i vërtetë në vetvete). Këta besojnë se të tëra përcjelljet që kalojnë në veprat me titull: “Ṣaḥiḥajnët” (Dy Përmbledhjet e Ḥaditheve të Vërteta të Imām Būkhārīut dhe Imām Muslimit) janë të vërteta.
b.“Ḥadith ṣaḥiḥ li-gajrihi” (ḥadithi i vërtetë për të tjerët).
ç.“Ḥadith ḥasen li-dhātihi” (ḥadithi i mirë në vetvete).
d.“Ḥadith ḥasen li-gajrihi” (ḥadithi i mirë për të tjerët).

Prezantuesi: Tanikemi në linjë telefonike vëlla Abdullāhun nga MbretëriaeArabisë Saudite. Urdhëroni.

Abdullāhu:Paqja qoftë mbi ju. Në shekullin e XIV të migrimit islām ShejkhAlāme Muḥammed Arabī Mālikī qëështë njëri nga dijetarët e mëdhenj të“Mekketu’l-Mukerremesë” (Mekkës së Nderuar) në veprën e tij me titull: “Berāetu’l-Esharijjin mine’l-Mukhālifine fi’d-Dīni”(Lirimi i Esharitëve nga Kundërshtuesit e Fesë)ka kryervlerësimet përkatëse që kanë të bëjnë me thëniet e Ibn Tejmijjes në formën: “Dijetarët janë të njëzëri në këtëçështje”, pa i kushtuar rëndësi Ibn Tejmijjesdhe vë nëdukje se Ibn Tejmijje e ka përdorur këtë thënie pa riter nëmë shumë se 100 vende.Ai citon se thëniet e tij në këtë formë nuk janëtë vlefshme. Megjithatë Ibn Tejmijje dhe vartësit e tij kanë pushtuar doktrinën e Ehli Sunnetit dhe Xhemātit. Fatkeqësisht Ehli Sunnetidhe Xhemāti i vërtetë -të cilët janë esharitët, mālikitët dhe hanefitët etj. - po vriten nga duart e Ibn Tejmijjes dhevartësve të tij. Prandaj pohoj se vepra me titull: “Berāetu’l-Esharijjin mine’l-Mukhālifine fi’d-Dīni” (Lirimi i Esharitëve nga Kundërshtuesit e Fesë)është një vepërerëndësishme në kontekstin e kundërshtimittëIbnTejmijjes.

Ne iu falenderojmë për të dhënat që na dhatë. Ja pra kjoështë dhe çështja që dua të përmend.Shumica e Ehli Sunnetit dhe Xhemātit dhe Shkollës së Bashkëkohësve u qëndrojnë larg këtyre.Disa njerëz orvaten që tëkrijojnëpërshtypjen seIbn Tejmijje dhe vartësit e tij përfaqësojnë Ehli Sunnetin.Jo!Këta nuk e përfaqësojnë Ehli Sunnetin.Nendonëse kemi ndasi mendimi nëçështjene prijësisëme Shkollën e Ehli Sunnetit, rishtas ne qëndrojmë në të njëjtin vend me tanë dashurinë e EhliBejtit.

Ne iu falenderojmë Imzot Sejjid Ajetullāh Kemāl Ḥajdāri. Mesazhi që donit të përcillnit u kuptua. Ne iu shprehim falenderimet tona dhe ju ndjekësve tanë të nderuar. Shpresojmë se do të shihemi përsëri. Allāhu iu ruajttë. Paqja, mëshira dhe begatia e Allāhut qofshin mbi ju.

Burimet e Referuara Për Këtë Artikull:

1- Doktor Muḥammed Aḥmed Ismāīl Muḳaddemi, “Mehdī ue Fiḳhu Eshrāti’s-Sāati” (Mehdīu dhe Jurisprudenca e Kushteve të Kohës), fq. 141, Shtëpia Botuese: “Dāru’l-Alemijje” (Vendi i Botës), (viti i botimit 1423 sipas mërgimit islam / viti 2002 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Iskenderijje/Aleksandri, Egjipt.

2- Doktor Muḥammed Aḥmed Ismāīl Muḳaddemi, “Mehdī ue Fiḳhu Eshrāti’s-Sāati” (Mehdīu dhe Jurisprudenca e Kushteve të Kohës), fq. 141, Shtëpia Botuese: “Dāru’l-Alemijje” (Vendi i Botës), (viti i botimit 1423 sipas mërgimit islam / viti 2002 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Iskenderijje/Aleksandri, Egjipt.

3- Faḳīr ile’ll-llāhi (i Varfër tek Allāhu) Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuejxhrīu, “Iḥtixhāxhu bi’l-Etheri alā Men Enkera’l-Mehdījje’l-Muntaḍḥari” (Argumentimi i Lajmeve i Atij që Mohon Mehdīun e Pritur), “Riāsetu’l-Āmme li-Idārāti’l-Buḥūthi’l-Ilmijjeti ue’l-Iftā ue’d-Dāueti ue’l-Irshādi” (Mbikqyrja e Përgjithshme e Drejtimit të Çështjeve Shkencore, të Miratimdhënies, të Thirrjes dhe të Udhëzimit, Pjesa e Parathënies, (viti i botimit 1403 sipas mërgimit islam / viti 1982 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Rijāḍ, Mbretëria e Arabisë Saudite.

4- Faḳīr ile’ll-llāhi (i Varfër tek Allāhu) Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuexhuxhrīu, “Iḥtixhāxhu bi’l-Etheri alā Men Enkera’l-Mehdījje’l-Muntaḍḥari” (Argumentimi i Lajmeve i Atij që Mohon Mehdīun e Pritur), fq. 59, “Riāsetu’l-Āmme li-Idārāti’l-Buḥūthi’l-Ilmijjeti ue’l-Iftā ue’d-Dāueti ue’l-Irshādi” (Mbikqyrja e Përgjithshme e Drejtimit të Çështjeve Shkencore, të Miratimdhënies, të Thirrjes dhe të Udhëzimit, Pjesa e Parathënies, (viti i botimit 1403 sipas mërgimit islam / viti 1982 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Rijāḍ, Mbretëria e Arabisë Saudite.

5- Faḳīr ile’ll-llāhi (i Varfër tek Allāhu) Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuexhuxhrīu, “Iḥtixhāxhu bi’l-Etheri alā Men Enkera’l-Mehdījje’l-Muntaḍḥari” (Argumentimi i Lajmeve i Atij që Mohon Mehdīun e Pritur), fq. 62, “Riāsetu’l-Āmme li-Idārāti’l-Buḥūthi’l-Ilmijjeti ue’l-Iftā ue’d-Dāueti ue’l-Irshādi” (Mbikqyrja e Përgjithshme e Drejtimit të Çështjeve Shkencore, të Miratimdhënies, të Thirrjes dhe të Udhëzimit, Pjesa e Parathënies, (viti i botimit 1403 sipas mërgimit islam / viti 1982 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Rijāḍ, Mbretëria e Arabisë Saudite.

6- Faḳīr ile’ll-llāhi (i Varfër tek Allāhu) Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuexhuxhrīu, “Iḥtixhāxhu bi’l-Etheri alā Men Enkera’l-Mehdījje’l-Muntaḍḥari” (Argumentimi i Lajmeve i Atij që Mohon Mehdīun e Pritur), fq. 62, “Riāsetu’l-Āmme li-Idārāti’l-Buḥūthi’l-Ilmijjeti ue’l-Iftā ue’d-Dāueti ue’l-Irshādi” (Mbikqyrja e Përgjithshme e Drejtimit të Çështjeve Shkencore, të Miratimdhënies, të Thirrjes dhe të Udhëzimit, Pjesa e Parathënies, (viti i botimit 1403 sipas mërgimit islam / viti 1982 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Rijāḍ, Mbretëria e Arabisë Saudite.

7- Shejkh Islām Taḳijjuddin Aḥmed Ibn Tejmijje Ḥarranī, “Mexhmūatu’l-Fetāuā” (Përmbledhja e Miratimeve), vëll. 22, fq. 249, “Fiḳhu’ṭ-Ṭahāreti ue’ṣ-Ṣalati” (Jurisprudenca e Pastrimit dhe Namazit), Shënimi Nga Āmir Xhedhdhāri dhe Enuer Bāzi, Shtëpia Botuese: “Dāru’l-Xhili” (Vendi i Shkëlqimit).

8- Faḳīr ile’ll-llāhi (i Varfër tek Allāhu) Ḥamūd Ibn Abdullāh Ibn Ḥamūd Tuuexhuxhrīu, “Iḥtixhāxhu bi’l-Etheri alā Men Enkera’l-Mehdījje’l-Muntaḍḥari” (Argumentimi i Lajmeve i Atij që Mohon Mehdīun e Pritur), fq. 60, “Riāsetu’l-Āmme li-Idārāti’l-Buḥūthi’l-Ilmijjeti ue’l-Iftā ue’d-Dāueti ue’l-Irshādi” (Mbikqyrja e Përgjithshme e Drejtimit të Çështjeve Shkencore, të Miratimdhënies, të Thirrjes dhe të Udhëzimit, Pjesa e Parathënies, (viti i botimit 1403 sipas mërgimit islam / viti 1982 sipas kalendarit gregorian), Botimi i Parë, Rijāḍ, Mbretëria e Arabisë Saudite.

9- Shejkh Muḥammed Ibn Ṣāliḥ Uthejmini, “Musṭalaḥu’l-Ḥadithi” (Terminologjia e Ḥadithit), fq. 13-14, Shtëpia Botuese: “Dāru Ibni Xheuzī” (Vendi i Ibn Xheuziut).

Sqarime të Nevojshme:

(f.m.t.) - falenderimi mbi të
(k.m.t.) - krenaria mbi të
(l.m.t.) - lartësimi mbi të
(p.m.t.) - paqja mbi të
(p.q.m.t.) - paqja qoftë mbi të

Vijon...

Burimi : Medya Şafak