Speciale: Enis Nakkash foli për Media Shafak (1)
Hasan Sivri, duke vizituar Bejrutin bëri një reportazh, për Media Shafak, me strategun e afërt të Hizbullahut, Enis Nakkash rreth zhvillimeve të fundit. Këtë reportazh të rëndësishëm do ta publikojmë në dy pjesë… në pjesën e parë do t’i kushtojmë më shumë hapësirë tërheqjes së Rusisë, shpallja e federatës së Sirisë, pasqyrimet e saj dhe temat rreth kushteve ku federata mund të jetë zgjidhje për të gjithë rajonin…
Hasan Sivri, duke vizituar Bejrutin bëri një reportazh,
për Media Shafak, me strategun e afërt të Hizbullahut, Enis Nakkash rreth
zhvillimeve të fundit. Këtë reportazh të rëndësishëm do ta publikojmë në dy
pjesë… në pjesën e parë do t’i kushtojmë më shumë hapësirë tërheqjes së Rusisë,
shpallja e federatës së Sirisë, pasqyrimet e saj dhe temat rreth kushteve ku
federata mund të jetë zgjidhje për të gjithë rajonin…
Pjesa e parë e reportazhit të detajuar me
Enis Nakkashin rreth zhvillimeve të fundit në rajon:
Hasan Sivri: Zoti Nakkash le të fillojmë me
zhvillimin qw nw vend tw njw deklarate, pothuajse ra si bombë, vendimin e Rusisë
për t’u tërhequr pjesërisht nga Siria. Sipas jush, cila është arsyeja e kësaj tërheqjeje?
Enis Nakkash: Përpara çështjes
së tërheqjes, më lejoni të them këtë. Ndërhyrja e rusëve në Siri i vendosi
kapakun faktit se çështja e Sirirsë kishte marrë formë ndërkombëtare.
Gjithashtu mundësoi që ndërhyrja ndërkombëtare të jetë në favor të Sirisë. Nuk
ka më asnjë dyshim rreth kësaj. Për më tepër duhet thënë se, kjo gjendje është
rrjedhojë e gabimit të sheteve të rajonit. Nëse fuqitë dhe shtetet rajonale do
të kishin arritur të bienin dakort në çështjen e Sirisë dhe çështje të tjera
mund të kishin arritur rezultate që do të ishin më të favorshme për ata dhe kështu
nuk do ta kishin lënë këtë çështje në duartë e fuqive ndërkombëtare. Tashmë e
dimë se, sot vendimmarrja në Irak dhe në Siri janë në dorë të Amerikës dhe
Rusisë. A është kjo gjë në favor të popujve dhe shteteve rajonale, Turqisë,
Iranit, Sirisë dhe Irakut? Absolutisht jo.
Sot për sot humbësja më e madhje në këtë
situatë është Turqia. I është zvogëluar roli në rajon dhe po vazhdon t’i
zvogëlohet. Nuk më intereson roli i gabuar i Erdoganit në Siri. Ajo që mua më
intereson është se nuk kemi absolutisht një Turqi, që duke iu afruar më shumë
Natos së cilës i është bërë skllave, të kërkojë zgjidhjen në rajon. Nuk duhet
as një Turqi që t’i afrohet më shumë Izraelit, siç po bën Erdogani. Sepse kjo
gjë është akoma më e rrezikshme. Turqia duhet ta kërkojë zgjidhjen rajonale tek
shtetet dhe fuqitë rajonale.
Rusët janë tërhequr
pjesërisht, pas Palmirës i janë drejtuar Rakkas dhe Deir Zorit
Pse është përhequr pjesërisht Rusia nga
Siria? Forcat e para ruse të ardhura në Siri patën ardhur në marrëveshje me
Iranin dhe Hizbullahun për të luftuar terrorizmin. Ndërsa pas rrëzimit të
avionit rus pamë se ata dërguan raketa S-400, avionë bombardueë strategjikë dhe
avionë gjuetarë. Arsyeja e gjithë këtyreve ishte ndërhyrja e Turqisë. Kishte
një propabilitet të përplasjes me Turqinë. Pas deklaratave të Davutoglu në
vizitën në Iran, “Nuk do të ndërhyjmë dhe nuk do të ketë përplasje”, rusët
morrën vendimin që të tërhiqnin “tepricat”, forcat rusë që kishin ardhur për
shkak të mundësisë së përplasjes me Turqinë. Kjo ishte koha më e përshtatshme.
U lanë S-400-at në mënyrë që të mbronin forcat ruse që ndodhen në terren dhe të
mos ketë asnjë ndërhyrje pa lejen e tyre. Sot askush nuk mund të fluturojë mbi
Siri pa marrë leje nga Rusia.
Gjatë gjithë kësaj është më e rëndësishme
se si u pritën forcat Ruse që u kthyen mbrapsht. Forcat që u kthyen u pritën në
një atmosferë fitoreje. Ishte një pamje e tyre bashkë me familjet e tyre të
lehtësuara. Dhe ky ishte një mesazh i brendshëm i Putin. Ishte mesazhi se, një
pjesë e rëndësishme e forcave ishte kthyer dhe pjesa tjetër e mbetur do të
vazhdojnë të bëjnë në qetësi detyrat e tyre. Putin kishte nevojë edhe për një
veprim të brendshëm. Në të njëjtën kohë, Putin me këtë dëshironte t’i jepte
gjithë botës mesazhin se “Unë nuk kam ardhur për të shpërbërë dhe shtypur të
gjitha fuqitë e rajonit”. Tha se objektivi i tyre ishin grupet terroriste dhe përcolli
mesazhin se nuk kishin ndonjë qëllimin e një konflikti në rajon. Këro janë
arsyet primare të tërheqjes së pjesshme. Po vazhdojnë edhe përplasjet në
terren. Rusët arritën në Tedmur (Palmira). Janë shprehur vetë se pas Palmirës
do të drejtohen për në Rakka. Kuptojmë se do të vazhdojnë luftën kundër ISIS
dhe organizatave të tejra, përkrah Ushtrisë së Sirisë dhe se do t’i drejtohen
Rakkas dhe Deir Zoras. Pas Rakka dhe Deir Zora të pastrohen nga grupet
terroriste, edhe shumica e grupeve të armatosura do të zhduken nga aty.
Tashmë nuk ekziston më ‘Ushtria e Lirë’ (USL)''
Edhe propozimi për armëpushim pas tërheqjes
është një shembull i zgjuarsisë. Kush e pranoi propozimin e armëpushimit? E
pranuan të gjitha grupet të lidhura me Ushtrinë e Lirë. U realizua armëpushimi.
Kjo gjë ka këtë kuptim: Nuk ekziston më ‘Ushtria e Lirë’. Dolën nga ekuacioni i
luftës dhe mbetën si grupe në pritje të hapit tjetër. Ky është një triumf shumë
serioz politik.
Hasan Sivri: Megjithatë, përpara armëpushimit
pati përparime serioze në territoret e Halepit dhe Idlipit. Sipas jush, armëpushimi
është një fitore, apo një humbje? Sepse disa grupe të armatosura kishin dhënë
mesazhin që po ‘zhdukeshin’. Ushtria Siriane po përparonte. Për shembull, Xhisr
el Shugur po hynte nën kontrollin e ushtrisë.
Enis Nakkash: Pozicioni i
Rusisë është ky: ky armëpushim i jep kredite palës tjetër. Rusët thonë: “Ne
duam ta mbrojmë këtë regjim. Nuk duan t’i zhdukim përfundimisht opozitarët që kërkojnë
të bëhen aleatë të regjimit. Për këtë arsye nuk do të zhdukim opozitën që e do
këtë, megjithatë do t’i ndajmë në dy grupe radikalët dhe jo radikalët.” Ky është
pozicioni i rusëve. Sigurisht regjimi do të donte ta mbaronte këtë luftë dhe të
shpëtonte nga opozitarët. Megjithatë, rusët e luajnë lojën në rang
ndërkombëtar. Dhe kjo na çon në pikën që e përmendëm edhe më sipër. Mund të
ngreni pyetjen se përse fuqitë rajonale i lejuan fuqitë ndërkombëtare të
ndërhynin kaq shumë.
Për shembull, fuqitë që i dhanë më shumë
rol kurtëve në Siri ishin fuqitë ndërkombëtare. Kurtëve nuk u dhanë fuqi as
turqit as iranianët. Kush i fuqizoi kurtët? Nga njëra anë amerikanët, nga ana
tjetër rusët. Kurtët janë prej thelbësorëve në rajon. Kanë të drejtë të
veprojnë dhe të kërkojnë. Megjithatë, fakti që e kanë gjetur mbështetjen jo nga
fuqitë rajonale, por nga fuqitë e huaja që përmendëm, i bën të duken si mjet që
po përdorin fuqitë e huaja. Gjithsesi është më e vlefshme dhe më pozitive për
popujt e rajonit dhe për mirëkuptimin mes nesh që fuqitë vendase të mbështesin
njëra-tjetrën.
Nuk janë rusët ata që
duhet t’i thërrasin kurtët në Gjenevë, është Siria''
Hasan Sivri: A mendoni se kurtët janë
‘mjeti’ që fuqitë e fuaja po mbështesin në rajon?
Enis Nakkash: Nuk janë mjet.
Unë nuk mendoj se kurtët janë mjet. Është e vërtetë që Amerika i mbështet kurtët.
Kjo është e qartë. Amerika dëshiron që kurtët të marrin një rol, por kurtët nuk
ekzistojnë sepse kështu do Amerika. Kurtët tashmë e kishin rolin. Domethënë,
kurtët nuk i sollën amerikanët. Kurtët kanë qënë aty dhe kanë pasur një rol.
Amerika mendoi se do të përfitonte nga ky rol, sepse nuk kishte fuqi në terren.
Mendoi të mbështesë këtë fuqi (kurtët), sepse nuk mund të zbres në terren. Kur
e sheh këtë pamje në një këndvështrim tjetër, mund t’i shohësh kurtët si të
ishin një mjet. Dhe kjo situatë është e rrezikshme për kurtët. Ata janë të
detyruar të tregojnë se situata nuk është e këtillë. Unë nuk mendoj se kurtët
janë mjet. Ndërkohë që kurtët mbrojnë veten e tyre, edhe Amerika ka bërë kështu
një ‘investim’, sepse kurtët janë në pozicionin e luftëtarëve në terren. Parë
në këtë këndvështrim, situata është e rrezikshme. Për këtë arsye, për t’u
mosakuzuar se janë mjet për fuqitë ndërkombëtare dhe për të gjetur zgjidhje
është e domosdoshme që të krijohet një djalog mes fuqive rajonale dhe kurtëve.
Përshembull, nuk janë rusët ata që duhet t’i
thërrasin kurtët në Gjenevë. Duhet që regjimi sirianë të thotë “Nuk do t’i
fillojmë bisedimet pa pjesëmarrjen e shoqërisë kurte”.
Hasan Sivri: Do t’i rikthehemi përsëri temës
së kurtëve. Nëse i kthehemi çështjes së
tërheqjes së Rusisë, shpallja e tërheqjes në vend të një deklarate, pothuajse ra
si bombë. Dhe pas kësaj deklarate pamë një tërheqje shumë të shpejtë. Ndërsa në
disa analizë përmenden disa probleme.
Enis Nakkash: Edhe hyrja e
tyre në Siri ishte një surprizë. Megjithatë ne e dinim që prej tre muajsh që
Rusia do ndërhynte. Kishte vizita, takime dhe vlerësime. Po përcaktoheshin
detyrat. Askush nuk tha asnjë fjalë. Ishte e fshehtë. Edhe tërheqja, në të
njëjtën mënyrë ishte e fshehtë. Një pjesë e asaj çka përbën politikën e
brendshme dhe të jashmte të Putin është ‘surprizimi i njerëzve’. Edhe në
Ukrainë askush nuk e priste veprimin në Krime. Në fakt, unë e prisja, por ky
ishte një parashikim personal, në përgjithësi nuk kishte një pritshmëri në këtë
kuptim. Kjo është një lloj taktike e tij.
Hasan Sivri: Kishte prej atyre që folën për
tensinin me Iranin. Kishte edhe deklarata të komandantit të Mbrojtësve të
Revolucionit të Iranit, të cilat kishin kuptimin se “Rusia nuk ka ardhur për
Aksin e Qëndresën, por për përfitimet e veta”
Enis Nakkash: Kjo nuk ka asnjë
lidhje me tërheqjen. Ky pozicionim ekzistonte edhe përpara tërheqjes. Ky ishte
pozicioni i Mrojtësve të revoulucionit “Ka ndryshim mes Aksit të Qëndresës dhe
Rusisë”. Domethënë, do të mbrojë shtetin e Sirisë dhe interesat e saj në rajon
dhe të tregojë se është një nga fuqitë thelbësore për ekuilibrimin e gjendjes
ndërkombëtare; ndërsa Aksi i Qëndrsës e mbështet qeverinë e Sirisë sepse ajo
mbështet Aksin e Qëndresës kundër Izraelit. Dshiron ta forcojë Aksin e
Qëndresës kundrejt Izraelit. Kjo gjë nuk i intereson Rusisë. Për këtë arsye, komandanti i Mbrojtësve të Revolucionit mundohet të shpjegojë
këtë dallim. Ky është dallimi politik mes Iranit dhe Rusisë.
Bisedimet e vërteta zhvillohen
në terrën dhe në takimet Ruso-ShBA dhe jo në Gjenevë''
Hasan Sivri: Çfarë mendoni për procesin e
Gjeneva-3? A ka ndonjë ndryshim nga proceset e tjera? A mund të flasim rreth
ndikimit të armëpushimit?apo siç shohim në shtyp, edhe këto bisedime të
Gjenevës do të shoqërohen si në çdo fund bisedimesh me deklarata të përkundërta
dhe do të jetë të pasuksesshme?
Enis Nakkash: Fillimisht duhet
të themi nuk ngja aspak me bisedimet e mëparshme të Gjenevës, sepse asnjëra palë
nuk guxoi të tërhiqej. Në bisedimet e mëparshme ishte tërhequr pala opozitare.
Ndërsa De Mistura u mundua të mbronte palën tjetër
duke u shprehur se “I ndalova unë bisedimet”, por kjo ishte një e pavërtetë. Ndërsa
në bisedimet e tanishme askush nuk po tërhiqet. Kështu, të dyja palët kanë marrë
vendimin se “Duhen bërë çfarëdo lloj negociate”. Në mendimin tim, në raundin
tjetër do t’i ulin të dyja palët ballë për ballë. Bisedimet e
vërteta nuk zhvillohen në Gjenevë. Bisedimet e vërteta zhvillohen në terrën dhe
në takimet e Kerry-it dhe Lavrovit me Putin. Rusia po mban këtë pozicion “Tashmë
mund të kalojmë në hapin tjetër, hiqni dorë edhe nga çështja e ikjes së
presidentit Esad, duhet edhe të pranoni që të gjitha palët në Siri të jenë në
tryezën e Gjenevës.” Nëse në raundin tjetër marrin pjesë në tryezë edhe kurtët
dhe hiqet dorë nga çështja e largimit të Esadit, që ashtu duket të jetë, atëherë
mund të themi se ka fituar Rusia dhe se negociatat do të vazhdojnë. Nëse
tregohen kokëfortë në çështjen e uljes në tryezë të kurtëve dhe largimit të
Esaditt, atëherë do të vazhdojnë konfliktet në terren dhe do ketë bisedime të
pakëndëshme në Gjenevë.
Për këtë arsye kemi “negociata” që
vazhdojnë në formën e luftës ndërkombëtare në terren. Rezultatet e këtyre
negociatave do të bien mbi Gjenevë. Nuk është Gjeneva ajo që shpall rezultatet.
Rusia, Ushtria Siriane dhe Amerika i japin rezultatet Gjenevës.
Amerika e ka pranuar
prej kohës Esadin, Rusia e kanë shpallur së fundmi këtë''
Hasan Sivri: Dje zëvendës ministri i
jashtëm i Rusisë, Bogdanov bëri një deklaratë t këtillë për agjencinë Interfax “Kerry
ka pranuar të mos diskutohet pozicioni i presidentit Esad”. A mund të themi se
është arritur një marrëveshje mes Amerikës dhe Rusisë?
Enis Nakkash: Po, sigurisht,
dhe ky nuk është një lajm i ri. Dje Rusisë iu dha leja “Mund ta deklaroni këtë,
mund ta shpallni” dhe rusët e shpallën. Amerika prej kohësh, domethënë që prej
daljes së ISIS nuk ka asnjë problem me presidentin Esad. Amerika e di se ka
nevojë për presidentin e Sirisë dhe për Ushtrinë Siriane për të luftuar
ISIS-in.
Hasan Sivri: Përse u vonua shpallja?
Enis Nakkash: Sepse kishte
aleatë dhe ‘opozitarë’ të Sirisë. Nëse ata do të shpreheshin se “Jemi pro qëndrimit
të Esadit”, atëherë do të kishte përplasje mes aleatëve. Veçanërisht me sauditët.
Në fakt, sauditët pasi e panë se nuk mund të bënin asgjë më në Siri, dhe kur u
detyruan të bënin aleancë me Jemenin shpallën në fakt se kishin humbur. Sauditët
nuk ishin në këtë pozicion para dy muajve. Për sauditët shumë gjëra nudryshuan
pas deklaratës së Obamës në Atlantik, ku u shpreh se “Sauditët po gabojnë, po i
futen aventurave”. Kështu u hoq mbulesa që Amerika kishte vënë mbi sauditët.
Sauditët vërtetë janë aleatë të Amerikës, por në të njëjtën kohë Amerika thotë
se “aleati im është i marrë”. Shprehen se aleati i tyre po i futet aventurave.
Nuk është dëgjuar një gjë e tillë në të gjithë historinë e aleancës së
amerikanëve m sauditët që prej krijimit të saj. Ky ishte një zhvillim i
rëndësishëm për sauditët i ardhur nga Amerika. Këto deklarata gjenden në një
reportazh, megjithatë duket sikur Obama po i kërcënon për një pozicion të
rëndësishëm politik. Për këtë arsye, sauditët janë të detyruar të pranojnë
negociatat ruso-amerikane.
Hasan Sivri: T’i kthehemi kurtëve. Kurtët
kanë shpallur “Federatën Rozhava – Siria Veriore”. Çfarë mendimi keni për
shpalljen e federatës?
Enis Nakkash: Për mendimin
tim, me qëllim që të rrisin kushtet e tyre ata kanë të drejtë të propozojnë këtë
gjë. Sidomos pas faktit që nuk u ftuan në Gjenevë. Megjithatë, kur të ftohen në
Gjenevë do të bëjnë negociata të vërteta. Mund të hedhin një hap pas në lidhje
me këtë. Logjika e rrezikshme këtu është kjo: Nëse në Irak ka një regjim
federativ, pse të mos ketë në Siri? Në këtë formë bëhet propozimi. Kjo gjë na
vendos para një pyetjeje akoma më të rrezikshme: Nëse në Irak ka një kuotë
medhehbisto-sektariste, përse të mos ketë edhe në Siri një kuotë
medhehbisto-sektariste? Sepse çështja e kuotave, medhhebeve, balancimeve dhe
sekteve doli në pah në Liban. Qendra është Libani. Kjo është situata më e
rrezikshme për rajonin. Na duhet t’i luftojmë me federatat, kuotat dhe regjimet
e ngjashme të ngritura nën themele etnike apo medhhebiste. Sepse kjo nuk i zgjidh
problemet, përkundrazi i përhap më shumë ato.
Federatat,konfederatat dhe regjimet
autonome duhet të ndërtohen duke u bazuar tek themelet e politikës rajonale. Ai
që do të krijojë më shumë shpërbërje nuk është prej identitetit të themeleve.
Hasan Sivri: Kurtët në këtë deklaratë u
shprehën se “Sirianët, Arabët,Kurtët dhe të gjithë popujt e rajonit kanë marrë
pjesë në këtë federatë. Ne propozojmë këtë zgjidhje për të gjithë Sirinë.”
Enis Nakkash: Kjo është ajo që
unë i propozoj të gjithë rajonit. Nëse do të shpallet një federatë e gjërë që
nuk është sipas themelit etnik, por që i jep mundësi rajonit të zhvillojë
vetveten dhe që i jep më shumë të drejta popujve që të vetë udhëheqin çështjet
e tyre, atëherë kjo do të jetë njëqind për qind pozitive. Por nëse këto
federata do të shpallen sipas kuotave fetare, etnike dhe medhhebiste, atëherë
kjo federatë do të jetë shenjë e fillimit të një krizë të njëjtë me atë në
Liban.
Hasan Sivri: Sipas jush, si ishte shpallja
e Federatës Rozhava – Siria Veriore?
Enis Nakkash: Deri më tani
shpallja e kurtëve nuk është ende e qartë. Për shembull, unë ndjej një frymë
shumë pozitive në këtë titull: Partia Demokratike e Popujve. Ky është një emër
shumë pozitiv. Kur thua “popuj”, do të thotë që nuk bëhet fjalë vetëm për kurtët,
bëhet fjalë për të gjithë popujt në rajon që duan një mënyrë jetese
demoktarike. Për këtë arsye, Partia Demokratike e Popujve duhet ta nge zërin
fort përreth këtij koncepti. Domethënë kjo është mendësia se ne duam që, të
gjithë popujt e rajonit të jetojnë si një i vetëm, dhe të gjithë të jetojnë në
një sistem demokratik që mundëson barazinë e të gjithëve. Domethënë, nëse Siria
do të kishte një president kurt, ku qëndron problemi këtu? Nëse në Irak do të
kishte kryeministër sunni, ku qëndron problemi? Çështja nuk duhet të jetë
përkatësia, por duhet të jetë politika e tij. Ajo që jetojnë popujt gjerman,
francez dhe italian është një federatë demokratike. Çdokush pranon që të
udhëheqë në mënyrë të denjë kanionin e tij si dhe pranojnë udhëheqjen e
qendrës. Ky model është një shembull për popjut demokratikë.
Federata mund të jetë edhe hapi i parë drejt
shpërbërjes, por mund të jetë edhe zgjidhja për gjithë rajonin, të dyja janë të
mundura
Hasan Sivri: Ka pasur kritika të shumta nga
një pjesë e madhe lidhur me këtë shpallje. Kur bëra një kërkim në mediat arabe
gjeta vetëm kritika. Ata mendojnë se kjo shpallje është hapi i
parë drejt shpërbërjes.
Enis Nakkash: Arabët kanë një
pikë të dobët. Nuk kanë arritur të realizojnë objektivin e tyre që prej 70
viteve duke filluar me Bashkësinë Arabe. Prandaj friksohen kundrejt çdo ideje të
re që u propozohet. Federata edhe mund të jetë hapi i
parë drejt shpërbërjes, por mund të jetë edhe zgjidhja për gjithë rajonin. Të
dyja janë të mundura. Kjo ka lidhje me çfarë ajo është në thelb dhe se si do të
sillet në jetë. Nëse qëllimi i federatës kalon në shkallën e krijimit të
hartave të reja dhe krijimin e konflikteve etnike, lënë mënjanë kurtët dhe arabët,
nëse krijohet një federatë e Irakut me themelin e ndarjes shii-sunni, atëherë absolutisht federara do
t’i hapë rrugë shpërbërjes. Konfliktet do të jenë alarmuese.
Por nëse federata do të jetë rajonale dhe
do të ketë në themel vetë-administrimin, kjo merr kuptimin se të gjithë do të
bashkëpunojnë për ta ndërtuar atë. Duhet që ai që shpall federatën të dijë
si duhet ta shpallë dhe si duhet ta prezantojë. Për më tëpër, unë nuk pranoj që
çdo hap i hedhur nga kurtët për të kërkuar pavarësinë të përkufizohet si të
ishtë një hap izraelit. Madje, edhe nëse kurtët propzojnë pavarësi, duhet që
kjo temë të jetë e hapur për diskutim. Sepse ata janë prej komponentëve përbërës
të rajonit dhe nuk kanë ardhur nga jashtë duke pushtuar tokën e askujt si
izraelitët. Nëse ti dëshiron të jetosh bashkë me ata, duhet t’u propozosh atyre
sistemi që mundëson bashkëjetesën. Nëse do të jeni bashkë, zgjidhja është një
model që do t’i mbledhe të gjithë bashkë. Por nëse këmbëngul në metodat e tua
dhe u thua kurtëve të pushojnë, atëherë ky është despotizëm.
Si përfundim, propzimet politike janë
esenciale këtu. Sipas cilit themel do të udhëheqësh? Sipas cilit themel do të
administrosh?kjo do të shkruhet në ligj, do të shkruhet në kushtetutë. Popujt
demokratikë janë vërtetë një fillim i mbarë. Turku të mos e shohë kurtin si të
ndryshëm, arabët t’i shohin iranianët si të njëjtë, ky pra është federalizmi
gjerman, federalizmi zvicerian. Por nëse federata do të bëhet për të fituar
kundrejt palës tjetër, apo nëse do të shpallet një shtet kurt si shtetet e
tjera – që është mëse e pranueshme që kurtët, si kurt ashtu si arabët dhe
iranianët ta kërkojnë këtë – unë nuk e këshilloj këtë, sepse bota nuk po përparon
në këtë rrugë.
Hasan Sivri: ka disa kritika nga aleatët e
kurtëve. Për shembull, në reportazhin që bëmë në muajin e kaluar me Hejsem
Menna, ai u shpreh se “Nuk do të hedh asnjë hap në sallën e negociatave pa
prezencën e kurtëve”. Po përparon në të njëjtën kornizë me parimet e kurtëve,
megjithatë ka bërë të qartë se e ka refuzuar shpalljen e federatës. Në një
deklaratë për shtyp si Lëvizja Kamh ka dhënë edhe paralajmërimin se Parlamenti
Demokratik i Sirisë mund të shpërbëhet.
Enis Nakkash: Për këtë arsye, unë
mendoj dhe sugjeroj se kurtët nuk duhet të bëjnë lëvizje të vetëm në propozimet
politike. Do të ishte më e përshtatshme që, në vend që të vepronin të vetëm në
këtë shpallje, ta kishin bërë shpalljen e propozimeve-federative duke përfshirë
Heisem Menna-në dhe parti të tjera.
Do të vazhdojë...