Luftëtari libanez Enis Nakkash vdiq në spitalin e Damaskut, ku ishte duke u trajtuar për virusin korona.

Kishim marrë lajme pozitive në lidhje me gjendjen shëndetësore të Nakkash i cili që disa javë po luftonte me virusin korona, por fatkeqësisht, ky virus e mori atë prej nesh. 3 ditë para vdekjes së tij, Nakkash kishte thënë se dëshiron të varroset pranë motres së tij më të madhe Salma Nakkash, e cila vdiq 3 javë para tij.

Fronti për Çlirimin e Popullit Palestinez (FÇPP), Fronti për Çlirimin e Popullit Demokratik Palestinez (FDÇPP), Ministria Siriane e Informacionit, Hezbollah, Komanda e Përgjithshme e FÇPP-së, Lëvizja Pushtuese dhe shumë zyrtarë dhe institucione të tjera shkruan mesazhe  ngushëllimi.

Sekretari i Përgjithshëm i FÇPP-së, Abu Ahmed Fuad tha për Nakkash: Ne jemi të nderuar që ai na ka shoqëruar në FÇPP në shumë fusha, veçanërisht në veprime ushtarake, në një moment të historisë.

Lajmi për vdekjen e tij u shpërnda me dhjetra postime në faqet e para të mediave të ndryshme sociale në botën arabe. Njëra prej tyre e vë në dukje luftën e Nakkash: (Enis_Palestinë)  أنيس_فلسطين.

Unë u takova me Enis Nakkash kur isha student në vitin 2011, si përkthyes për një grup poetësh, shkrimtarësh dhe arabësh të ndritur të cilët erdhën në Ankara për një aktivitet panel dy-ditorë.

Mbaj mend se e kam pyetur shkrimtarin revolucionar palestinez, Tahsin al-Halebi, i cili ishte ulur në radhën e pasme të autobusit që na çoi për darkë pas panelit dhe kishte qenë në burgjet e Izraelit për vite me radhë: “Të gjithë i kushtojnë vëmendje Enis Nakkash. Ai ka një qëndrim të ndryshëm nga arabët e tjerë në grup. Kush është ky Enis Nakkash?”

Tahsin al-Halebi, me zërin e tij të lartë nga radhët e pasme, në mënyrë që të dëgjojë Enis Nakkash, i cili ishte ulur në radhët e para dhe ishte i përfshirë në një diskutim të thellë me anën e tij, u përgjigj: “Ai është një luftëtar, një njeri i madh i luftës, një revolucionar që i dha jetën kauzës Palestineze...” Enis Nakkaş u kthye dhe e falendëroi.

Kush është Enis Nakkash?

Ai lindi në Bejrut në 1951. Miqtë e tij të fëmijërisë ishin kryesisht palestinezë që erdhën në Bejrut si refugjatë për shkak të pushtimit, masakrave dhe zhvendosjes së detyruar të Izraelit.

Enis Nakkash, i cili u ndikua nga vuajtjet e palestinezëve dhe miqve të tyre, u bë fshehurazi anëtar i Lëvizjes Pushtuese kur ishte vetëm 16 vjeç dhe themeloi qelinë "Makased" (Qëllimet) brenda Lëvizjes. Ai ishte në krye të lëvizjeve studentore që ishin gjithashtu aktive në Liban në atë kohë.

Në vitin 1969, kur ishte 18 vjeç, ai filloi aktivitetet ushtarake brenda Pushtimit dhe mori trajnim ushtarak nën njësinë "Batalioni Studentor". Në një kohë të shkurtër, ai shpejt doli në pah me inteligjencën dhe gjenialitetin e tij, filloi të njihej dhe filloi të siguronte vetë trajnime ushtarake.

Ai ishte përgjegjës për trajnimin gueril për të majtët dhe revolucionarët nga Palestina dhe e gjithë bota për Çështjen Palestineze.

Në një bisedë, ai kishte treguar për rrëzimin e aeroplanit izraelit me anë të një rakete të gjuajtur në luftën e Tetorit 1973 nga një revolucionar turk, ndërsa kur e pyetëm për emrin e revolucionarit, Nakkash i cili kishte humbur shumë miqë në këtë rast, tha se nuk i kujtohet emri i revolucionarit turk.

Në një intervistë që bëmë në vitin 2015 në lidhje me trajnimin ushtarak, Nakkash kishte thënë:

“Unë u dhashë trajnim ushtarak shumë revolucionarëve. Pushtimi ishte një strukturë e hapur. Të dy të majtët dhe të djathtët vinin në trajnim. Kam pasur mundësinë të njoh shumë njerëz. Vinin edhe iranianë. Ashtu siq vinin revolucionarët turq. Askush nuk vinte me forcë. Ata erdhën vullnetarisht për të mbështetur një kauzë të drejtë. Kishte italianë që merrnin pjesë në aksionet gënjeshtare. Ndërsa turqit që vinin në trajnim, ishin marksist. Revolucionarët turq nuk mundën të bëjnë revolucion në Turqi, por iranianët arritën të bëjnë revolucion në Iran. Menjëherë pas revolucionit, në Iran u hap ambasada palestineze. Kauza jonë kryesore ishte Palestina. Akoma është Palestina. Asgje nuk ka ndryshuar. Marrëdhëniet e mia me Iranin janë për Palestinën. Këto marrëdhënie nuk kanë të bëjnë as me çështjet fetare dhe as me Republikën Islamike.”

Gjatë luftës së vitit 1973, edhe Nakkash ishte gjithashtu në mesin e grupit ushtarak që shënjestroi për herë të parë me raketa pikat izraelite në Palestinën e okupuar.

Gjatë këtyre viteve, Enis Nakkash ishte shumë i afërt me Yasser Arafat, themeluesin e Organizatës për Çlirimin e Palestinës dhe me Halil Vezir, i cili u vra në Tunizi në 1988. Enis Nakkash, një nga ndihmësit më të besuar të Arafat derisa u largua nga Fatah, përdorte emrin Halid si emrin e tij të kodit.

Në fund të vitit 1975, së bashku me Ilyich Ramirez Sanchez, me nofkën “Carlos the Jackal", ai u bashkua me aksionin si një nga drejtuesit e aksionit që synonte takimin e ministrave të naftës të vendeve anëtare të OPEC në Vjenë. Në aksion, ministrat e naftës të vendeve anëtare të OPEC-ut u morën peng, u vendosën në një autobus me perde dhe më pas u dërguan në Algjeri me aeroplan.

Nakkash u bashkua me organizatën e Wadi Haddad, përgjegjës për sektorin "Operacionet e Jashtme" të Frontit Çlirimtar të Popullit Palestinez për këtë aksion. Wadi Haddad, një nga drejtuesit e FÇPP-së i cili u helmua nga Mossad në 1978, nuk e takoi kurrë Nakkashin, por në atë kohë, megjithë moshën e tij të re (24), si të gjithë të tjerët, ai u impresionua nga Nakkash, i njohur me emrin Halid.

Enis Nakkash ka thënë shumë herë në shumë vende se qëllimi i pjesëmarrjes në këtë veprim është të ndryshojë disa nga qëllimet e aksionit. Në fillim të aksionit, si një kërkesë e "dhunës revolucionare", e cila ishte slogani i kohës, u dhanë urdhra për të vrarë ministrat e naftës të Iranit dhe Arabisë Saudite, Nakkash bindi Carlos dhe shokët e tij të tjerë për të kundërtën, dhe veprimi u mbyll me një marrëveshje.

Ai u largua në Fetih në 1978, por pavarësisht kësaj, udhëheqësit e Fatahut vazhduan ta shihnin Nakkashin si një prej tyre. Yasser Arafat vazhdoi të mbajë marrëdhëniet me Nakkashin.

Këtë vit, Enis Nakkash u bë një nga themeluesit e parë të grupeve të rezistencës që filluan të mbin në jug të Libanit, i cili u prek më shumë nga sulmet e Izraelit dhe u varfërua për shkak të këtyre sulmeve dhe okupimeve.

Nakkash e pa jugun e Libanit si një vijë të frontit kundër pushtimit dhe agresionit izraelit edhe në atë kohë dhe ndërmori veprim në përputhje me rrethanat. Grupet e para të rezistencës në jug të Libanit, nga të cilët ai ishte një nga themeluesit, gjithashtu morën pjesë në Frontin Kombëtar të Libanit të Rezistencës, i cili dëboi Izraelin nga Bejrut në 1982 dhe përfshiu një aleancë të madhe.

Enis Nakkash e njihte nga afër edhe Imad Mughniyya-n, i njohur si komandanti që fitoi luftën e 2006 kundër Izraelit në Hezbollah dhe u vra nga Mossad në vitin 2008, dhe i dha trajnim ushtarak Mughniyya-s në vitet 1970.

Enis Nakkash u plagos në një atentat të pasuksesshëm ndaj ish-kryeministrit iranian Shahpur Bahtiyar në Paris në 1980 dhe u burgos për 10 vjet pasi mori trajtimin në spital për një kohë të shkurtër. Nakkaş, i cili hyri në tre greva urie, njëra prej të cilave ishte 130 ditë, nuk pranoi asnjë amnisti që nuk përfshinte shokët e tij.

Enis Nakkash zgjeroi gjuhën frënge dhe persishte ndërsa ishte në burg në Francë. Ndërsa po priste aeroplanin në aeroportin Esenboga të Ankarasë në vizitën e tij të kthimit në Turqi në 2019, ai lexoi shumë libra mbi Frojdin në burg dhe tregoi se kishte shkruar një libër ku përpiloi mendimet e tij me teorinë psikoanalitike.

Nakkash e kishte mbajtur draftin e këtij libri për vite me radhë, pastaj ia dha një shoku botues për rishikim, por ai u shkatërrua kur shtëpia u godit në një sulm izraelit ndaj Libanit.

Enis Nakkash shkruante gjithashtu për jetën dhe kujtimet e tij plot mundime. Fatkeqësisht, ai u largua para se të kishim mundësinë të botonim këtë libër. Në bisedat e tij bilaterale, ai do të përshkruante këto kujtime sipërfaqësisht: vitet e rezistencës kundër Izraelit, lufta civile libaneze, përballja e Fetahut të Yasser Arafatit dhe Sirisë nën udhëheqjen e Hafez Assadit, aksioni i Vjenës, ashpërsia kundër Mbretërisë së Arabisë Saudite, ftesa e Emirit të Katarit për Nakkashin, pas kritikave të ashpra dhe të forta të Mbretërisë Saudite në TV Al-Jazeera, ofertat e ryshfetit të Mbretërisë Saudite me qëllim heshtjen e Nakkashit...

Me "Pranverën Arabe", prezantimet, artikujt dhe programet televizive të Nakkash u bënë udhëzuese për ata që janë të interesuar në rajon. Ne e bëmë intervistën tonë të parë në 2015, pasi kemi përkthyer shumë programe televizive, ai mori pjesë në faqen e internetit Medyaşafak nga arabishtja në turqisht. Më vonë, ai vizitoi shumë herë Turqinë disa herë për ngjarje dhe panele  të ndryshme në Ankara, Antakya, Samandag dhe në Stamboll.

Sidomos në vitet kur diskutuam Sirinë fqinje, analiza e Nakkash për Sirinë dhe rajonin gjeti një vend të fortë në mediat arabe. Edhe ne, përfituam nga këto analiza dhe pikëpamjet e tyre të sakta mbi çështjet.

Në fillim të krizës Siriane, ish-Emiri i Katarit i kërkon Nakkash të ndërmjetësojë për të bindur Asadin. Ndër kërkesat e tij janë heqja e organizatave palestineze nga Damasku dhe ndërprerja e mbështetjes për Hezbollah. Përgjigja e Nakkash ndaj Emirit të Katarit është si më poshtë: Së pari, ju duhet të më bindni.

Nakkash gjithashtu dëshironte që libri i tij i fundit, "Konfederata Levantine", të përkthehej në Turqisht. Prandaj, para se libri të dilte në shtyp, ai më kërkoi të blija një kopje të librit për t'u përkthyer në turqisht. Fatkeqësisht, ne nuk kemi qenë në gjendje ta përkthejmë librin për disa arsye.

Në vitet e fundit, partitë e majta në Turqi, sindikatat dhe zyrtarë nga CHP, Kemal Kiliçdaroglu si dhe personalitete, akademikë dhe gazetarë të partisë Saadet u takuan në Turqi me titullin “Këshilli i Paqes dhe Bashkëpunimit Rajonal".

Këshilli e përshkroi atë kështu: lumenj nga Turqia rrjedhin poshtë, nafta dhe gazi nga Iraku dhe Irani rrjedhin lart. Arabët, Kurdët, Turqit, Persët jetuan këtu për shekuj pa marrë parasysh. Ne mund të ribashkohemi për të përdorur pasurinë këtu për të mirën e këtyre popujve, ne mund të heqim kufijtë artificialë mbi të cilët imperialistët dhe fuqitë e huaja që vazhdimisht ndërhyjnë në rajon po shkatërrojnë dhe shkaktojnë konflikte. Në vend që të përplasemi me njëri-tjetrin, ne mund të ballafaqojmë identitetet tona për të ndërtuar një rrjet midis nesh. Asambleja mund të luajë këtë rol ndërmjetësues.

Në mesazhin e tij të ngushëllimit, Peshkopi Ortodoks Grek i Palestinës Ataullah Hanna thotë: Palestinezët nuk do të harrojnë njerëzit e luftës që mbrojnë kauzën e tyre të drejtë. Ne nuk do ta harrojmë Enis Nakkashin i cili punoi shumë për paqen e rajonit dhe popujve të rajonit dhe neve na mësoi shumë.

Ashtu si emrat e atyre që i dhanë jetën kauzës Palestineze dhe humbën jetën për këtë kauzë, edhe emri i Enis Nakkash do të shkruhet në muret e Jeruzalemit.